(ع) عرضه داشتم: از كجا فهميدى كه فرمودى: مسح به پاره‌اى از سر و پاره‌اى از پاها واجب است نه بر همه آن دو؟ حضرت خنديد، و سپس فرمود: اى زراره! هم رسول خدا 6 بيان كرده و هم كتاب خدا طبق آن نازل شده، براى اينكه خداى عز و جل مى‌فرمايد:(فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ) كه از آن مى‌فهميم همه صورت بايد شسته شود، آن گاه فرموده:

(وَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرافِقِ) كه با واو عاطفه دستها تا مرفق را متصل به وجه فرموده، و از اين اتصال مى‌فهميم كه دو دست تا مرفق نيز همه‌اش بايد شسته شود، آن گاه با آوردن فعلى ديگر بين كلام فاصله انداخته فرموده:(وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِكُمْ)، كه از اين فاصله انداختن و از حرف با در برءوسكم مى‌فهميم، كه مسح به بعض سر واجب است و چون با آوردن واو عاطفه پاها را وصل به سر كرد، و فرمود:(وَ أَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ) مى‌فهميم مسح بر بعض پاها واجب است.

از سوى ديگر رسول خدا 6 اين آيه را براى مردم تفسير فرمود، ليكن مردم تفسير آن جناب را ضايع كرده، (به آراى خود سرانه خود عمل كردند) خداى تعالى سپس فرمود:(فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيداً طَيِّباً، فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَ أَيْدِيكُمْ مِنْهُ)، كه چون وضو را در صورت دسترسى نداشتن به آب ساقط كرده، بعضى از اعضاى شستن در وضو را يعنى از مچ تا انگشتان دست و صورت را محل مسح در تيمم قرار داده فرمود:(بِوُجُوهِكُمْ وَ أَيْدِيكُمْ) و در آخر كلمه منه را اضافه كرد، مى‌فهميم كه بعضى از صورت و دستها بايد تيمم شود و مسح همه صورت واجب نيست، چون آن مقدار غبارى كه از خاك زمين به دست مى‌چسبد به بعضى از كف دست مى‌چسبد و به بعضى ديگرش نمى‌چسبد خداى تعالى سپس فرمود:(ما يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ) كه منظور از حرج در تنگنا قرار گرفتن است.[1] مؤلف: اينكه امام در ضمن گفتار خود فرمود: فان لم تجدوا ماء ... منظورش اين نبوده كه آيه قرآن چنين است زيرا آيه‌(فَلَمْ تَجِدُوا ماءً) است، بلكه خواسته است آيه را نقل به معنا كند.

و در همان كتاب به سند خود از زراره و بكير روايت كرده كه از امام باقر (ع) از وضوى رسول خدا 6 پرسيدند، حضرت دستور داد طشتى- و يا ظرف كوچكى- آوردند كه در آن آب بود، پس دست راست خود را در آب فرو برد، و مشتى از آن‌

[1] فروع كافى ج 3 ص 30 ح 4.