نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 4 صفحه : 584
مىشود، (نظير وجه اللَّه)، و نظير اين كه
مىپرسيم (وجه اين كه چرا فلانى چنين كرد چيست؟) و از اين قبيل و كلمه (ادبار) جمع
دبر به ضمه دال و ضمه با است، كه به معناى پشت سر است، و منظور از اصحاب سبت قومى
از يهود است كه در روز شنبه از دستور الهى تجاوز مىكردند، و خداى تعالى لعنتشان
نموده، در نتيجه به صورت حيواناتى مسخشان كرد، و داستانشان در آيات زير آمده:(وَ سْئَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتِي كانَتْ حاضِرَةَ الْبَحْرِ إِذْ يَعْدُونَ
فِي السَّبْتِ إِذْ تَأْتِيهِمْ حِيتانُهُمْ يَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعاً وَ يَوْمَ
لا يَسْبِتُونَ لا تَأْتِيهِمْ)[1] از
يهوديان بپرس اهل آن قريهاى كه لب دريا منزل داشتند و در شنبهها از حدود الهى
تجاوز مىكردند (چون شنبه كه صيد ماهى بر آنان حرام بود ماهىها به كنار دريا و
دسترس آنان مىآمدند و روزهاى ديگر نمىآمدند چه كردند كه هلاك شدند؟):(وَ لَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِينَ اعْتَدَوْا مِنْكُمْ فِي السَّبْتِ فَقُلْنا
لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خاسِئِينَ، فَجَعَلْناها نَكالًا لِما بَيْنَ يَدَيْها وَ
ما خَلْفَها)[2].
و همان طور
كه توجه فرموديد آيات سابق متعرض حال يهود و يا حد اقل حال طايفهاى از يهود بود،
و در آخر، سخن به اين جا كشيده شد كه اين طايفه به خاطر اين كه به خداى تعالى و
رسول او خيانت كردند، و آنچه در دين خودشان صالح بود فاسد كردند، جمعشان به لعنت
خدا گرفتار شده، در نتيجه توفيق ايمان از ايشان سلب شد، مگر از عدد اندكى از آنها،
پس خطاب متوجه جميع اهل كتاب شد،- چون ظاهر جمله:(يا
أَيُّهَا الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ) همين عموميت را
افاده مىكند- و در آن اهل كتاب را به سوى ايمان به كتابى كه اخيرا نازل شده و
مصدق كتاب آسمانى ايشان است دعوت فرمود، و تهديدشان كرد به اين كه اگر از در
استكبار و بدون عذر تمرد كنند، به سخطى گرفتار مىشوند، كه يا لعنت است، و يا طمس،
يعنى عذابى كه اثرى از آنان باقى نمىگذارد و با اين لعن و طمس گريبان آنان را
مىگيرد، و بدون ترديد دست بردار از آنان نيست.
و اين همان
معنايى است كه از جمله:(مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً
فَنَرُدَّها عَلى أَدْبارِها) استفاده مىشود، پس معناى طمس وجوه عبارت شد
از اين كه خداى تعالى وجوه آن عده از اهل كتاب را كه به قرآن ايمان نمىآورند به
حالتى در آورد كه صاحبانش به جاى اين كه وجوه را
[2] شما خوب مىشناسيد آن يهوديانى كه در روزهاى شنبه از حدود
الهى تجاوز كردند در نتيجه، فرمان داديم كه ميمون شدند و از رحمت ما دور شدند و ما
شنبه را مايه عذاب آنها و ننگ آيندگان آنها قرار داديم. سوره بقره آيه: 65- 66.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 4 صفحه : 584