موالى همه آنهايى هستند كه در آيات ارث، وارث شناخته شده‌اند، خواه اولاد، و خواه پدر و مادر، و چه برادران و خواهران، و چه غير ايشان باشند).

و مقصود از اصناف سه‌گانه‌اى كه در آيه شريفه آمده يعنى: 1- والدان 2- اقربون 3-(وَ الَّذِينَ عَقَدَتْ أَيْمانُكُمْ)، همان اصنافى است كه در آيه ارث ذكر شده‌اند، يعنى 1- فرزندان، 2- خويشاوندان 3- زن و شوهر، قهرا طبقه سوم در آيه مورد بحث با زن و شوهر منطبق مى‌شود.

پس اينكه فرمود: (لكل- براى هر كس) معنايش اين است كه براى هر يك از شما چه مردتان و چه زنتان مواليى قرار داده‌ايم، يعنى اوليايى در ارث بردن معين كرده‌ايم، تا آنچه مال از شمال باقى مى‌ماند ارث ببرند.

و در جمله‌(مِمَّا تَرَكَ ...) حرف (من) براى ابتدا است، و جار و مجرور (من- ما) متعلق است، به موالى كانه خواسته است بفهماند مساله ولايت، از مال ناشى شده، و از آن آغاز گشته است، ممكن هم هست متعلق باشد به كلمه‌اى كه حذف شده، و تقدير آن (موالى يرثون مما تركتم) باشد، و يا (موالى يعطون مما ترك) باشد، يعنى براى بعد از مردن يك يك شما افرادى قرار داديم كه اولويت دارند به اين كه ارث ببرند آنچه شما از خود به جاى گذاشته‌ايد- و يا به اين كه داده شوند از آن چه شما از خود به جاى گذاشته‌ايد، و منظور از كلمه (ما تركتم- آنچه شما ترك گفته‌ايد) مالى است كه ميت و مورث يعنى فرزندان و خويشاوندان و زن و شوهر از خود به جاى مى‌گذارند.

و اگر از زن و شوهر تعبير كرد به (الَّذِينَ عَقَدَتْ أَيْمانُكُمْ‌)- آنهايى كه دست شما را گره زده ، در حقيقت خواسته است به كنايه تعبير كرده باشد، چون در عرب رسم اين بود وقتى با يكديگر معامله و يا معاهده‌اى مى‌كردند، در آخر براى اين كه اعلام كنند معامله تمام شد به يكديگر دست مى‌دادند، پس كانه آن دستى كه دارد مصافحه مى‌كند اين معامله و يا معاهده را بريده و قطعى كرده، و يا بگو گره زده و جوش داده، در نتيجه مراد از جمله:(الَّذِينَ عَقَدَتْ أَيْمانُكُمْ) اين است: (كسانى كه شما به وسيله عقد سببيت ازدواج بين خود و ايشان را ايجاد كرده‌ايد).(فَآتُوهُمْ نَصِيبَهُمْ) ضمير جمع در هر دو كلمه به موالى بر مى‌گردد، و منظور از نصيب موالى، همان سهم الارثى است كه در آيات ارث بيان شده، و اگر حرف (فا) كه تفريع را مى‌رساند بر سر جمله آورده براى اين است كه بفهماند مضمون اين جمله، نتيجه جمله قبلى است، كه مى‌فرمود:( وَ)