برده، و در آيه‌(فَاخْلَعْ نَعْلَيْكَ إِنَّكَ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُوىً)[1] آن را وادى مقدس خوانده، و در آيه‌(نُودِيَ مِنْ شاطِئِ الْوادِ الْأَيْمَنِ فِي الْبُقْعَةِ الْمُبارَكَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ)[2] آن را بقعه‌اى مبارك دانسته كه در كرانه دست راست وادى، قرار دارد.

بعضى‌[3] هم گفته‌اند: مراد مطلق كوه‌ها است و خدا به همه كوه‌ها سوگند ياد كرده از اين جهت كه در كوه‌ها انواع نعمت‌ها را قرار داده و در باره آنها فرموده: (وَ جَعَلَ فِيها رَواسِيَ مِنْ فَوْقِها وَ بارَكَ فِيها)- خداوند در زمين و بر بالاى آن كوه‌هايى پا بر جا قرار داده و بركت‌ها در آن نهاده .

[اقوال مختلف در معناى رق و مراد از كتابى كه مسطور و در رقى منشور است‌]

(وَ كِتابٍ مَسْطُورٍ فِي رَقٍّ مَنْشُورٍ) بعضى‌[4] گفته‌اند: كلمه رق به معناى مطلق چيزهايى است كه در آن چيزى نوشته شود، مانند كاغذ.

بعضى‌[5] ديگر گفته‌اند: به معناى و رق است.

و بعضى‌[6] گفته‌اند: به معناى خصوص ورقهايى است كه از پوست حيوانات درست مى‌كردند.

و كلمه نشر كه مصدر كلمه منشور است به معناى گستردن و متفرق كردن است.

و مراد از كتابى كه مسطور و در رقى منشور است به گفته بعضى‌[7] لوح محفوظ است كه خدا تمامى حوادث عالم را آنچه بوده و هست و خواهد بود در آن نوشته، و ملائكه آسمان، آن را مى‌خوانند (و اجراء مى‌كنند).

بعضى‌[8] هم گفته‌اند: مراد از آن قرآن كريم است كه خدا آن را در لوح محفوظ نوشته.

و بعضى‌[9] گفته‌اند: تورات است كه در سابق در كاغذهاى پوستى نوشته مى‌شد، و هر وقت مى‌خواستند آن را بخوانند لوله كاغذ را باز مى‌كردند و مى‌خواندند.

و به نظر ما مناسب‌تر با آيه قبلى آن است كه بگوييم: منظور از آن همان قول اخير

[1] سوره طه، آيه 12.

[2] سوره قصص، آيه 30.

[3] مجمع البيان، ج 9، ص 163.

[4] ( 4 و 5) مجمع البيان، ج 9، ص 163.

[5] ( 4 و 5) مجمع البيان، ج 9، ص 163.

[6] روح المعانى، ج 27، ص 27.

[7] ( 7 و 8 و 9) مجمع البيان، ج 9، ص 163.

[8] ( 7 و 8 و 9) مجمع البيان، ج 9، ص 163.

[9] ( 7 و 8 و 9) مجمع البيان، ج 9، ص 163.