responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی    جلد : 12  صفحه : 310

بر اينكه خداى سبحان به تنهايى رب انسان و رب هر چيزى است.

(خَلَقَ الْإِنْسانَ مِنْ نُطْفَةٍ فَإِذا هُوَ خَصِيمٌ مُبِينٌ).

مقصود از خلقت انسان، خلقتى است كه در نوع انسان جريان مى‌يابد و آن قرار دادن نسل انسان از نطفه است، پس اگر آدم ابو البشر و عيسى بن مريم (ع) از نطفه خلق نشده‌اند منافات با اين آيه ندارد.

[غرض از ذكر اينكه خلقت انسان از نطفه‌اى ناچيز است بيان بى‌شرمى و وقاحت بشر است‌]

كلمه خصيم صفت مشبه از خصومت است كه آن هم به معنى جدال است، و اين آيه هر چند ممكن است حمل شود بر اينكه مى‌خواهد بر بشر منت گذارد كه او را از يك قطره آبى پست و بى ارزش بصورت انسانى كامل الخلقه و گوينده و خبر دهنده از هر كوچك و بزرگ آفريده، و ليكن از آنجايى كه آيات بسيارى كه در اين معنا در قرآن كريم آمده در مقام بيان بى شرمى و وقاحت بشر است، بهتر اين است كه اين آيه را نيز حمل بر همين معنا كرده بگوئيم مى‌خواهد پررويى و وقاحت بشر را برساند و او را بر اين بى‌شرميش توبيخ كند، علاوه بر اين، ذيل آيه قبلى هم كه خدا را از شرك مشركين منزه مى‌كرد مؤيد اين احتمال است.(وَ الْأَنْعامَ خَلَقَها لَكُمْ فِيها دِفْ‌ءٌ وَ مَنافِعُ وَ مِنْها تَأْكُلُونَ).

كلمه انعام جمع نعم است كه به معناى شتر و گاو و گوسفند است، و بدين جهت اينها را نعم ناميده‌اند كه ظاهر بشره و پوست بدنشان نرم است بخلاف حافر[1] كه زبر است، اين معنايى است كه در مجمع البيان كرده‌[2]. و در مفردات گفته: كلمه دف‌ء بر خلاف برد است يعنى به معناى گرما است.[3] و گويا مراد از گرما، گرمايى است كه بوسيله پوست و پشم و كرك اين حيوانات بدن را با آن گرم مى‌كنند و از سرما نگه مى‌دارند، و يا مراد از آن، خود آن چيزيست كه بدن را گرم مى‌كند.

و مراد از منافع ، ساير استفاده‌هايى است كه از اين حيوانات مى‌شود از شيرشان و گوشت و پى و ساير منافعشان، و كلمه لكم در آيه شريفه ممكن است متعلق به كلمه خلقها باشد، و جمله‌(فِيها دِفْ‌ءٌ وَ مَنافِعُ) حال براى‌


[1] حيواناتى كه در پاهايشان سم وجود دارد، مانند اسب و قاطر و الاغ.

[2] مجمع البيان ج 6، ص 349، ط تهران.

[3] مفردات راغب، ماده دف‌ء .

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی    جلد : 12  صفحه : 310
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست