نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 11 صفحه : 191
و همچنين
قط به معناى پاره كردن است، الا اينكه قد به معناى پاره كردن از
طول است ولى قط به معناى پاره كردن از عرض است، و كلمه
دبر و قبل به معناى پشت و جلو است.
از سياق آيات
برمىآيد كه مسابقه زليخا و يوسف، به دو منظور مختلف بوده: يوسف مىخواسته خود را
زودتر به در برساند و آن را باز نموده از چنگ زليخا فرار كند و زليخا سعى مىكرده
خود را زودتر به در برساند و از باز شدنش جلوگيرى نمايد، تا شايد به مقصود خود
نائل شود، ولى يوسف خود را زودتر رسانيد و زليخا او را به طرف خود كشيد كه دستش به
در نرسد در نتيجه پيراهن او را از بالا به پايين پاره كرد، و اين پيراهن از طرف
طول پاره نمىشد مگر به همين جهت كه در حال فرار از زليخا و دور شدن از وى بوده.
(وَ أَلْفَيا سَيِّدَها لَدَى الْبابِ) كلمه الفاء به معناى
يافتن است، مثلا گفته مىشود: الفيته كذا- من او را چنين يافتم ، و
مقصود از سيد همان عزيز است كه شوهر زليخا بوده. بعضى گفتهاند: اينكه
قرآن او را سيد خوانده از اين جهت است كه خواسته به اصطلاح و عرف مصر
حرف زده باشد، چون در مصر زنان، شوهران خود را سيد مىگفتهاند، و تا كنون هم اين
اصطلاح ادامه دارد.
[نكات
موجود در گفتگوى يوسف 7 و همسر عزيز با عزيز مصر بعد از فرار يوسف
7 از قصد سوء زليخا]
(قالَتْ ما جَزاءُ مَنْ أَرادَ بِأَهْلِكَ سُوءاً إِلَّا أَنْ يُسْجَنَ أَوْ عَذابٌ
أَلِيمٌ) بعد از آنكه به شوهر زليخا برخوردهاند مجلس مراوده صورت جلسه تحقيق
را به خود گرفته، آرى، وجود عزيز در دم در، اين تحول را پديد آورد، از آيه مورد
بحث تا پنج آيه اين تغيير و ماجراى آن را بيان مىكند.
همسر عزيز
پيشدستى كرد و از يوسف شكايت كرد كه متعرض من شده و بايد او را مجازات كنى، يا
زندان و يا عذابى سخت. ليكن در باره اصل قضيه و آنچه جريان يافته هيچ تصريحى نكرد،
بلكه بطور كنايه يك حكم عمومى و عقلى را در باره مجازات كسى كه به زن شوهردارى قصد
سوء كند پيش كشيد و گفت: كيفر كسى كه به همسر تو قصد سوء كند جز اين نيست كه
زندانى شود و يا عذابى دردناك ببيند و اسمى از يوسف نبرد كه او چنين قصدى
كرده، و همچنين اسمى هم از خودش نبرد كه مقصود از همسر تو خودم هستم، و نيز اسمى
هم از قصد سوء نبرد كه آن قصد، زنا با زن شوهردار بوده است. همه اينها به منظور
رعايت ادب در برابر عزيز و تقديس ساحت او بوده است.
و اگر مجازات
را هم تعيين نكرد، بلكه ميان زندان و عذاب اليم مردد گذاشت براى اين است كه دلش
آكنده از عشق به او بود، و اين عشق و علاقه اجازه نمىداد كه بطور قطع يكى را
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 11 صفحه : 191