كردن است.

پس بنا بر تفسيرى كه ما براى كلمات آيه كرديم معناى آيه چنين مى‌شود: موسى- بعد از آنكه از ايمان آوردن فرعون و درباريانش مايوس شد و بطورى كه از سياق گفتارش در دعا استفاده مى‌شود يقين كرد كه جز بر ضلات خود و اضلال ديگران ادامه نمى‌دهد- عرضه داشت:

پروردگارا! تو فرعون و هوادارانش را در برابر كفر و طغيانشان كيفر بدى دادى، و آن كيفر اين است كه به آنان زينت و اموالى در زندگى دنيا دادى. پروردگارا! و اين اراده تو بود كه آنان با اين زينت و اموال مغرور گشته پيروان خود را از راه تو منحرف سازند، و اراده تو باطل شدنى نيست و غرضت هرگز لغو نمى‌باشد. پروردگارا! به همين اراده‌ات و خشمى كه بر آنان گرفته‌اى ادامه بده و اموالشان را از مجراى نعمت بودن به مجراى نقمت و عذاب تغيير ده و دلهايشان را مسدود كن تا در نتيجه ايمان نياورند و به كفر خود ادامه بدهند، تا برسند به موقفى كه در آن موقف ديگر ايمان سودى به حالشان ندارد، و آن زمانى است كه عذاب الهى را ببينند. و اين دعا از موسى (ع) عليه فرعون و درباريانش همانطور كه گفتيم بعد از آن بود كه بطور كامل از ايمان آوردن آنها مايوس شد و يقين كرد كه از زنده بودنشان انتظارى جز گمراهى و گمراه كردن وجود ندارد، نظير دعايى كه نوح (ع) عليه قومش كرد، و بنا به حكايت قرآن گفت:(رَبِّ لا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكافِرِينَ دَيَّاراً إِنَّكَ إِنْ تَذَرْهُمْ يُضِلُّوا عِبادَكَ وَ لا يَلِدُوا إِلَّا فاجِراً كَفَّاراً)[1]. و حاشا بر ساحت مقدس انبياء (ع) كه سخنى بگويند كه منشاش صرف حدس و گمان باشد، آن هم در موقعى كه با رب العالمين- جلت كبريائه و عز شانه- سخن مى‌گويند.

(قالَ قَدْ أُجِيبَتْ دَعْوَتُكُما فَاسْتَقِيما وَ لا تَتَّبِعانِّ سَبِيلَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ) بطورى كه سياق دلالت مى‌كند خطاب در اين آيه به موسى و هارون (ع) است، مى‌فرمايد: دعاى شما دو نفر مستجاب شد. با اينكه در آيه قبلى دعا را تنها از موسى حكايت كرد، و اين خود مؤيد گفته مفسرين است كه گفته‌اند موسى هر زمان دعا مى‌كرد هارون آمين مى‌گفت، چون آمين هم خود دعا است، قهرا هر دو با هم دعا كرده‌اند، هر چند كه متن دعا را تنها موسى (ع) گفته است.

كلمه استقيما تثنيه امر حاضر از مصدر استقامت ، و استقامت به معناى ثبات‌

[1] پروردگارا از كافران كسى را بر روى زمين باقى مگذار كه اگر باقى بگذارى محققا و حتما بندگانت را گمراه نموده و از نسلشان هم غير از كافر و فاجر انسانى پديد نمى‌آيد. سوره نوح، آيه 27 .