جالب اينكه تعبير مذكور در سراسر قرآن فقط دوبار به كار رفته است؛ يكبار در مورد منافقين دو چهره، كه با قسم‌هاى دروغ مردم را از راه خداوند منحرف مى‌كنند، و بار ديگر در سوره توبه در مورد مشركان از يهود.

همين دو آيه براى ارائه تصويرى روشن از زشتى قسم دروغ و مجازاتهاى شديد آن در قرآن مجيد كافى است.

سوگند دروغ در روايات اسلامى:

روايات متعدّدى از پيشوايان دينى در اين زمينه وجود دارد كه به چند نمونه آن قناعت مى‌شود:

1. امام صادق عليه السلام خطاب به يكى از يارانش به نام سدير مى‌فرمايد:

«يا سُدَيْرُ مَنْ حَلَفَ بِاللَّهِ كاذِباً كَفَرَ، وَ مَنْ حَلَفَ بِاللَّهِ صادِقاً اثِمَ‌

؛ اى سدير! هر كس به نام خدا قسم دروغ ياد كند مرتكب گناه بزرگى شده، و اگر قسم راست بخورد كار مكروهى بجا آورده است». [1]

منظور از كفر در روايت مذكور خروج از دين نيست، بلكه منظور گناه بزرگ و كبيره است. بنابراين، قسم دروغ از گناهان كبيره است.

همان‌گونه كه منظور از «إثم» در اين حديث، گناه و معصيت نيست، بلكه كراهت شديد است.

نتيجه اينكه قسم دروغ گناه كبيره است؛ و قسم راست كراهت شديد دارد.

2. در روايت ديگرى از امام صادق عليه السلام مى‌خوانيم كه:

روزى عدّه‌اى از ياران خاصّ حضرت عيسى بن مريم عليهما السلام خدمت آن حضرت رسيده، و عرض كردند: اى تعليم دهنده خوبيها، ما را ارشاد كن.

حضرت در پاسخ به تقاضاى آنان فرمود:

«انَّ مُوسى‌ نَبِىَّ اللَّهِ امَرَكُمْ انْ لا تَحْلِفُوا بِاللَّهِ كاذِبينَ وَ أنَا آمُرُكُمْ انْ لا تَحْلِفُوا بِاللَّهِ كاذِبينَ وَ لا صادِقينَ‌

؛ پيامبر خدا حضرت‌

[1]. وسائل الشيعه، ج 16، كتاب الايمان، باب 1، ح 6.