3. بستگان بهشتيان به آنها ملحق مىشوند
نهتنها آيه مورد بحث كه بعضى ديگر از آيات قرآن نيز صريحاً اين مطلب را بيان مىكند كه در جمع بهشتيان، پدران، همسران و فرزندان آنها كه صالح بودهاند وارد مىشوند. و اين در حقيقت براى تكميل نعمتهاى الهى بر آنان است تا هيچ كمبودى حتّى از نظر فراق افراد مورد علاقه خود نداشته باشند.
و چون در آن سرا كه سراى نو و متكاملى است، همه چيز تازه و نو مىشود، آنها نيز با چهرههاى تازه و نو و محبّت و صميميتى گرمتر وارد مىشوند؛ محبّتى كه ارزش نعمتهاى بهشتى را چند برابر مىكند.
گرچه در آيه مورد بحث تنها پدران و فرزندان و همسران ذكر شدهاند، در واقع همه بستگان در كنار يكديگر جمع مىشوند، زيرا حضور فرزندان و پدران بدون حضور برادران و خواهران و حتّى ساير بستگان ممكن نيست. و اين مطلب با كمى دقّت روشن مىشود، زيرا هرگاه كسى بهشتى باشد، پدر صالح او نيز به او ملحق مىشود و چون پدر صالح بهشتى است، همه فرزندانش به او مىپيوندند و به اين ترتيب برادران به هم ملحق مىشوند. و با همين محاسبه، ساير بستگان نيز در آن جمع حضور خواهند داشت- دقّت كنيد.
4. جنّات عَدن چيست؟
«جنات» بهمعنى باغها و «عدن» بهمعنى توقّف طولانى است و در اينجا بهمعنى ابديّت است. اينكه به «معدِن»، معدن مىگويند به خاطر توقّف طولانى موادّ در آن مكان است.