مواردى به كار مى رود كه هدف، بيان گستردگى قدرت شخص باشد، هر چند سريرى وجلوسى در كار نباشد، واين تعبير بهتر از آن است كه بگويند، «فلانى حكمران گشت»، وهمچنين سخن صاحب كشاف را در آيه ((بَلْ يَدَاهُ مَبْسُوطَتَان))، يادآور مى شود ك[1]ه او مى گويد: اين تعبيرها كنايه از جود وبخل است، هر چند طرف، داراى دستى نباشد.

رازى پس از نقل اين كلمات از صاحب كشاف، مى گويد: «اگر ما باب تاويل را در قرآن باز كنيم، ناچاريم به تاويلات «باطنيه» تن در دهيم، زيرا آنان مثلا مى گويند: مقصود از ((فَاخْلَعْ نَعْلَيْكَ))،[2] اين است كه در خدمت به خدا آماده باش وهمچنين در آيه ((يَا نَارُ كُوْنِى بَرْداً وَسَلاَماً عَلَى اِبْرَاهِيم))،[3] مى گويند:مقصود اين است كه ابراهيم را از دست ستمگر آزاد ساخت، در حالى كه نه«نعلينى» در كار بوده ونه آتشى وشعله اى»، آنگاه مى گويد: «ما بايد به خاطر پرهيز از چنين تاويل ها، همه الفاظ قرآن را بر معنى حقيقى آن حمل كنيم، مگر اينكه قرينه عقلى بر خلاف آن حاكم شود، واى كاش كسى كه آگاهى ندارد، در اين مسائل وارد نميشد![4].»

ما فكر مى كنيم كه رازى آنچه را كه در دل ندارد، بر زبان جارى ساخته است وهرگز مفاهيم آياتى مانند آيه استواء، يا((بَلْ يَدَاهُ مَبْسُوطَتَانِ))، بر او مخفى نيست، زيرا كنايه بودن اين جمله ها از فرمانروايى بر جهان آفرينش ويا گستردگى جود واحسان، يك استعمال متعارف ورائجى است ودر اشعار عرب ومكالمات روزمره