كرده اند،«قبيح» آن است كه با غرض مطابق نباشد، آنگاه غرض را درباره خدا منتفى دانسته وآن وقت چنين نتيجه گرفته اند كه«قبيح» درباره خدا متصور نيست; در حالى كه محور تحسين وتقبيح، هيچ يك از اين تفسيرها نيست، زيرا درگذشته يادآور شديم كه مقصود از حسن وقبح، آن رشته قضاياى واضح وخود معيارى است كه در قلمرو عمل، خرد، آنها را مى پذيرد، در برابر قضاياى واضح وخود معيار ديگرى كه در مجال نظرى، خرد، آنها را قبول دارد. حكم خرد بر زيبايى و زشتى افعال، بر اساس يك رشته يافته ها و ادراكات خود معيارى است، كه از درون، آنها را مييابد، و در حكم و گسترش آن، نسبت به تمام فاعل ها شك و ترديدى ندارد. او ميگويد: پاسخ نيكى را به نيكى دادن، در همه حالات، و از همه افراد، زيباست و پاسخ نيكى را به بدى دادن، به همين ترتيب، زشت و نازيباست، و همچنين است در ديگر داوريها. خرد در داورى خود، غرض شخصى و نوعى و يا مصالح فردى واجتماعى را در نظر نمى گيرد،بلكه او خود قضيه را پيراسته از هر نوع فكر وانديشهاى مطرح مى كند و در باره آنها به بايد و نبايد حكم مى كند. روى اين اساس، آزار كودك بى گناه را كه حتى انديشه گناه از پرده هاى مغز او عبور نكرده است، كار زشت تلقى مى كند،آرى كودك مخلوق خدا است ولى خرد،خدا را به دليل حكيم بودن، از چنين كارى پيراسته مى داند و داورى خرد به معنى ايجاد محدوديت در حكمرانى خدا نيست، بلكه استكشاف واقعيتى است كه حكيم بودن خدا آن را ايجاب مى كند.

2ـ خدا شناسى شرعا واجب است نه عقلا

غزالى به پيروى از شيخ مذهب خود (ابو الحسن اشعرى)، مى گويد: «خدا شناسى شرعا واجب است، نه عقلا، زيرا چگونه مى توان گفت كه عقل، خدا