ابن كثير، در حوادث سال 413، مى گويد: «شيخ مفيد، استاد اماميه، از نويسندگان آنان بود، كه از حوزه شيعه دفاع مى كرد، واو نزد شاهان واميران، مقام وموقعيتى داشت ودر مجلس او افراد زيادى از دانشمندان همه طوائف حاضر ميشدند وشريف رضى ومرتضى از شاگردان او هستند»[1].

بنابر اين، شخصيتى كه يافعى او را به عنوان اينكه«با اهل هر عقيده اى با جلالت مناظره مى كرد»، مى ستايد ويا ابن كثير درباره او مى گويد:«در مجلس درس او دانشمندانى از همه طوايف حاضر مى شدند»، بالاتر از آن است كه در برابر مخالفان، به اهانت بپردازد واز ادب مناظره بيرون آيد.

آرى، در زندگانى مفيد نوشته اند كه: «مفيد، با ابوبكر باقلانى به مناظره پرداخت وبروى پيروز شد. باقلانى، از احاطه مفيد بر علوم مختلف در شگفت ماند، لذا به او گفت: تو در هر ديگى ملاقه اى دارى! شيخ، در برابر اين شوخى علمى، چنينگفت: چه مثال خوبى زدى، به ياد ابزار كار پدرت افتادى!» اشاره به اينكه تو ابن باقلانى هستى، يعنى فرزند باقلا فروش! البته[2] اين گونه مزاحهاى علمى، درميان دانشمندان رايج بوده وخود اين نيز بر پايه حاضر جوابى افراد، گواهى ميدهد.

در اينجا بايد يادآور شد كه خطيب، نه تنها در اينجا(ترجمه باقلانى) به شيخ مفيد جسارت كرده، حتى در حوادث سال413 كه وفات شيخ مفيد را نوشته، بيش از حد درباره او بد زبانى نموده وعفت قلم را از دست داده است،آنجا كه ميگويد:

«او يكى از پيشوايان گمراهى بود، به وسيله او گروه بسيارى گمراه شدند، تا اينكه خدا مسلمانان را از او آسوده ساخت، وروز پنجشنبه دوم ماه رمضان