بزرگ نمائى فزون از حدّ

ابوالحسن اشعرى پس از بازگشت از مكتب اعتزال، چندان مورد ستايش اهل حديث، قرار نگرفت، وپيروان احمد بن حنبل، نه تنها او را از فرقه خود ندانستند، بلكه به نكوهش از منطق او نيز پرداختند، واز اين جهت زندگى نامه ابوالحسن اشعرى، در كتاب هاى مربوط به طبقات حنابلة درج نشده است، ولى به مرور زمان، مكتب وى به عنوان مكتب حد وسط وتعديل يافته ميان مكتب اهل حديث ومعتزله، راه رواج خود را در پيش گرفت وپيروانى براى خود به دست آورد; خصوصا پس از طرف دارى ابوبكر باقلانى(م403) از مذهب اشعرى، توجه گروهى به آن جلب شد; از اين جهت، دوستان نادان براى ترويج وى، فضائلى را تراشيدند كه هرگز با موازين عقلى سازگار نيست، اين نوع فضيلت تراشى وستايش هاى فزون از حد، نه تنها طرف را بزرگ نمى كند، بلكه ديگر فضائل ثابت او را نيز زير سئوال ميبرد، وافراد عاقل، پيوسته از حد اعتدال بيرون نرفته وگفتار نغز اين شاعر عرب زبان را از ياد نمى برند كه گفت:

«عليك باوساط الامـور فانهــا *** نجـاة ولا تركب ذلـولاً وأصعبــا»

«پيوسته راه ميانه را برگزين كه نجات در آن است، واز سوار شدن بر اسب خيلى راهوار يا بسيار سركش بپرهيز».

ما، در اينجا، برخى از فضائل غير مقبول او را كه علاقمندان وى درباره اش ياد كرده اند مى نگاريم:

1ـ ابن عساكر از ابوالحسن سروى نقل مى كند كه ابوالحسن اشعرى 20سال، نماز صبح را با وضوى نماز خفتن(عشاء) مى خواند[1].