چنين تحليل وبررسى حاكى از آن است كه اصولا طرفين نمى دانستند، بر سر چه موضوعى بحث مى كنند ومقصود از قديم وحادث بودن قرآن چيست؟ از اين جهت، چنين نزاعى، قرنها مسلمانان را به خود مشغول كرد، وسياستهاى وقت به آن دامن زده تا در سايه اشتغال مردم به اين مباحث بيهوده، بر جامعه حكومت كنند.
با اينكه يادآور شديم: طرفين در گير، به دقت، محل نزاع را روشن نكرده اند، مع الوصف اشاعره بر قدم قرآن دلائلى دارند كه يادآور مى شويم:
دلائل اشعرى بر قديم بودن كلام خدا
شيخ اشعرى در كتاب خود، بر قديم بودن كلام خدا با يك رشته آيات استدلال كرده است، كه برخى از آنها را مطرح مى كنيم: