منظور از ضرر را فعل مُضر
بگِیرِید، ِیعنِی فعل مضرِی که موجد ضرر و سبب
براِی ضرر و بهوجود آورندۀ ضرر است؛ درحالِیکه فعل مضر با
ضرر متفاوت است، چون فعل مضر، ضرر را بهوجود مِیآورد، پس ارتباطِی به ضرر
ندارد. بنابراِین وقتِی که شما ضرر را فعل مُضر گرفتِید، پس
طبِیعت لا ضرر در اِینجا محفوظ نمانده است.
بنابراِین
شما در اِینجا نمِیتوانِید ترجِیح اِین تفسِیر بر
تفسِیرهاِی دِیگر را «تحفّظ بر مفاد جمله» قرار بدهِید و
بگوِیِید: «چون در اِین تفسِیر و معناِیِی که ما
کردِیم، مفاد جمله محفوظ است، پس بر مجازات دِیگر اقربِیت و
ارجحِیت دارد.» چون شما در اِینجا خود مفاد جمله را از بِین بردهاِید
و منظور شما اصلاً لا ضرر نِیست، بلکه لا فعلَ
مُضِرّ است و فعل مضر ارتباطِی به ضرر ندارد.
وقتِی که اِینطور شد، پس ترجِیحِی براِی اِین
تفسِیر شما بر ساِیر تفاسِیر نمِیماند؛ چون شما در
اِینجا نفِی سبب را بهواسطۀ نفِی مسبب گرفتهاِید.
بطلان قول به نفِی حکم به لسان نفِی موضوع در
تبِیِین قاعدۀ لا ضرر
بنابراِین نفِی حکم به لسان نفِی
موضوع در اِینجا اصلاً بهطور کلِی منتفِی و باطل است، نهاِینکه
ترجِیح ندارد! مانند همِین بحث دِیروز دربارۀ حکم
سلطانِی که گفتِیم بعضِی از گذشتگان قائل به اِین معنا شدهاند،
ولِی اِین اصلاً معناِی باطلِی است به ادلۀ ثلاثهاِی
که عرض کردِیم و ساِیر دلائلِی که دِیگر ذکر نکردِیم. همچنِین
ما مِیگفتِیم که بعضِی از معانِی، مثل معناِی مرحوم شِیخالشرِیعۀ
اصفهانِی که «لا» را لاِی ناهِیه و به معناِی تحرِیم
گرفتهاند، معناِی درستِی است، ولِی ترجِیحِی بر
دِیگرِی ندارد و حتِی ممکن است مرجوح هم باشد، چون وقتِی که
ما مِیتوانِیم «لا» را به معناِی نفِی بگِیرِیم و
به قول مرحوم آخوند تحفظ بر مفاد داشته باشِیم، پس معناِی نفِی
راجح است بر اِینکه اصل مفاد و معنا را از بِین ببرِیم؛ ِیعنِی
در اِینجا که شما لاِی نفِی جنس را ناهِیه مِیگِیرِید،
اِین معنا از مجازِیت خِیلِی دورتر است از اِینکه
شما «لا» را به معناِی خودش، ِیعنِی به معناِی طبِیعت ضرر
بگِیرِید، چون در اِینصورت شما قائل به ِیک مجاز مِیشوِید.
روِی اِین حساب و همانطورِیکه خود
مرحوم آخوند هم مِیگوِید و مثالهاِیِی هم مِیزند، منظور
از رفع حکم در کلام اِیشان رفع حکم روِی موضوعات در ظرف