اما اشکال دوم اِین است که اصلاً بعضِی از اِین امثله دلالت بر نهِی نمِی‌کند. بعضِی از آقاِیان هم متعرض اِین اشکال شده‌اند، مثلاً آِیةالله سِیستانِی اِین مطلب را در کتاب قاعدة لاضرر دارند[1] و بقِیه هم دارند[2] و صحِیح هم هست. من‌باب‌مثال در اِین امثله‌اِی که «فِی الاسلام» دارد، قِید «فِی الاسلام» ظرف تشرِیع است، ِیعنِی ما در اِین ظرف تشرِیع، ضرر و حکم ضررِی ندارِیم؛ اما دِیگر معنا ندارد که شارع در اِینجا بگوِید: «لا تضرّوا فِی الاسلام؛ در ظرف تشرِیع ضرر نکنِید!» چون ظرف تشرِیع به شارع برمِی‌گردد، نه به مخاطب؛ پس معنا ندارد که شارع به مخاطبِین بگوِید: «در اِین ظرف تشرِیع به همدِیگر ضرر نزنِید!» ظرف تشرِیع ِیعنِی در اِین احکام مدوّنه و در اِین قوانِینِی که مدوّن است و به نام قوانِین اسلامِی است، ضرر و اضرار وجود ندارد. آن‌وقت چه‌طور شارع مِی‌تواند به مخاطبِین بگوِید در اِین قوانِین مدوّنه ضرر نزنِید؟! قوانِین مدوّنه در دست مخاطبِین و در تصرف مخاطبِین نِیست، بلکه در تصرف شارع است و شارع نمِی‌تواند از اِین نظر به مخاطبِین نهِی کند.

لذا در مواردِی که قِید «فِی الاسلام» دارد، مانند «لا شغار فِی الاسلام»، «لا إخصاء فِی الاسلام»، «لا بنِیان کنِیسة فِی الاسلام»، «لا حمِیٰ فِی الاسلام» و «لا ضرر و لا ضرار فِی الاسلام»، در تمام اِینها اصلاً امکان ندارد که اِین «لا» به معناِی نهِی باشد.

البته ما در آنجا گفتِیم که مشکوک است که عبارت «فِی الاسلام» داخل در حدِیث باشد، ولکن احتمال اِین هست که «فِی الاسلام» داخل در حدِیث باشد و ما رواِیاتش را هم ذکر کردِیم، ولِی گفتِیم اِین مسئله متعِین نِیست و شما نمِی‌توانِید در اِینجا «لا» را به معناِی نهِی بگِیرِید؛ ِیعنِی اگر عبارت «فِی الاسلام» داخل اِین حدِیث باشد ابداً شما نمِی‌توانِید «لا» را «لا»ِی ناهِیه بگِیرِید، ولِی بر فرض که «فِی الاسلام» نباشد، باز در اِین

[1]. قاعدة لاضرر و لاضرار، سِیستانِی، ص 168 و 177 و 179.

[2]. القواعد الفقهِیة، بجنوردِی، ج 1، ص 219؛ قاعدة لاضرر، شهِید صدر، ص 181؛ الهداِیة فِی الأصول، خوئِی، ج 3، ص 543.