چه زمانى خاندان بنى اميه، فرمانروايى امت و سياست و تدبير جامعه را به عهده داشته‌اند؟

(56558- 56533)

بغير قدم سابق،

قدم سابق كنايه از پيشگامى در امور و شايستگى براى آن است و با اين عبارت امام (ع) اشاره كرده است به اين كه در عرف متعارف، سابقه عزت و شرافت و پيشگامى در امور، شرط شايستگى در كارهاست و اين جمله از سخن امام (ع) در حكم مقدمه صغراى مضمر از شكل اول مى‌باشد كه تقديرش چنين است: شما هيچ گونه پيشقدمى در اين امر نداريد، و تقدير كبرى اين است، هر كس چنين باشد شايستگى سياستمدارى جامعه و فرمانروايى امت را ندارد، و نتيجه آن است كه شما خاندان بنى اميه لياقت ولايت امرى و خلافت را نداريد، و امر روشنى است كه در ميان بنى اميه كسى كه اهل شرف و شايسته براى اين امر باشد در كلّ، وجود نداشته باشد. و بعد، به خدا پناه مى‌برد، از شقاوتى كه در گذشته از قلم قضاى الهى صادر شده است تا به معاويه هشدار دهد كه او نيز به دليل معاصى و گناهانش در معرض اين شقاوت قرار دارد، بنا بر اين از مخالفت فرمان حق تعالى و گناه دست بردارد، و سپس از دو مطلب، او را بر حذر مى‌دارد.

1- حرص و طمع زياد و آرزوهاى دراز در امور دنيا كه دليل بر غفلت و بى‌توجهى او به آخرت مى‌باشد.

2- دورو بودن او، و اين كه آشكار و نهانش با هم يكى نيست كه نشان نفاق او مى‌باشد.

دليل اهميت اين دو امر و لزوم بر حذر بودن از آن دو، آن است كه لازمه اينها شقاوت و بدبختى آخرت مى‌باشد.

(56629- 56559)

فدع الناس جانبا ... ثائرا بعثمان.

كلمه جانبا منصوب است بنا بر ظرفيت.

معاويه در نامه‌اى كه به حضرت نوشته بود، وى را به جنگ با خود،