وجود اطاعت از آنها هم همراه با قطع
خويشاوندى و عقوق نسبت به پدر و مادر مىباشد بعضى به جاى احلاس در متن خطبه اسئاس
بر وزن آن خواندهاند كه جمع اسّ خواهد بود يعنى اساس و پايه مثل حمل كه جمعش
احمال است.
(44018- 44015) 3- شيطان آنها را مركب سوارى به سوى تيرگى و گمراهى
ساخته و مردمى كه از آنها پيروى مىكنند به پرتگاه سقوط و هلاكت كشيده مىشوند.
يكى از نكات بسيار لطيف كه در اين عبارت به كار رفته است كه حضرت در
استعارهاى كه آورده و آنان را به چهار پاى سواريى مانند ساخته است كه راكب خود را
به هلاكت و ضلالت مىبرد اشاره به انحطاط و پستى درجه آنان كرده است كه به هيچ رو
شايستگى رهبرى و اطاعت شدن ندارند.
(44024- 44019) 4- آنها براى شيطان به منزله لشكرى هستند كه به آن
وسيله انسانها را مورد حمله قرار مىدهد زيرا اين گروه از طرف او آمادهاند كه
مردم را به راه او كه سقوط حتمى و هلاكت ابدى است سوق دهند.
(44039- 44025) 5- آنها زبان گوياى شيطان هستند زيرا به منظور گمراه
كردن مردم سخنانى مىگويند كه خشنودى وى در آن است از اين رو مثل زبان او
مىباشند.
پس از بيان اجمالى برخى از خصوصيات اكابر و رؤساء كه بعضى مردم سطحى
و كوركورانه آنها را مقتداى خود قرار مىدهند و اين كه آنان به نمايندگى شيطان
جامعه را به گمراهى مىكشانند، شرح مىدهد كه از چه راههايى اين نيابت را انجام
مىدهند، و چگونه مركبهاى سوارى و لشكريان آماده و زبانهاى گوياى وى مىباشند و
به سه طريق آن را شرح فرموده است:
الف- آنها با حرفهاى دروغ و انجام دادن كارهاى زشت و فاسد و عادات
گمراه كننده آدميان را به دوستى دنيا و امور پست آن علاقهمند و مجذوب مىكنند و
از انسانيت و درستى كه به آن منظور آفريده شدهاند منصرفشان مىكنند.