مى‌باشد، در اين مورد امام (ع) حدوث آفرينش را دليل بر دو امر دانسته است:

الف- بر قديم بودن ذات حق تعالى. ب- بر اصل وجود و هستى خداوند، و شرح اين مطلب در خطبه 151 ذيل الحمد للَّه دال على وجوده بخلقه ... ذكر شد [1]، جز آن كه در آن جا، هستى آفريده‌ها را دليل بر وجود خدا دانسته، ولى در اين خطبه حدوث آنها را دليل قرار داده است و چون هستى ممكنات دليل بر هستى صانع آنها مى‌باشد. پس سزاوار است كه حدوث آنها دليل بر قدم حق تعالى باشد قديم بودن و ازليّت براى خداوند به يك معناست.

(40320- 40314) 6- شبيه و مانندى براى او نيست زيرا همانندى ويژه آفريده‌هاى وى است، اين مطلب نيز در بيان خطبه نام برده فوق به تفصيل شرح شده است.

(40324- 40321) 7- خداوند در وعده‌هاى خود صادق است‌يعنى آنچه در كتابهاى پيامبرانش خبر داده در تحقق آن شكّى نيست خواه مربوط به امور دنيا باشد چنان كه وعده نصرت به پيامبر و يارانش داده كه مى‌فرمايد: «وَعَدَكُمُ اللَّهُ مَغانِمَ كَثِيرَةً تَأْخُذُونَها [2] ...» و نيز وعده داده است كه آنان را در زمين خليفه قرار دهد:

«وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ‌ [3].» و خواه مربوط به آخرت باشد چنان كه بندگان صالحش را وعده بهشت و ثواب جزيل داده است، و خلف وعد كذب است و آن هم بر خداى متعال محال است چنان كه در قرآن مى‌فرمايد: «إِنَّ اللَّهَ لا يُخْلِفُ الْمِيعادَ^ [4].»

[2] سوره فتح (48) قسمتى از آيه (19)، يعنى: خدا به شما نويد داده است كه غنيمتهاى فراوانى به دست آوريد.

[3] سوره نور (24) قسمتى از آيه (54)، يعنى: خداوند به كسانى از شما كه ايمان آورده و عمل صالح انجام داده‌اند وعده داده است كه آنان را در روى زمين خليفه قرار دهد.

[4] سوره رعد (13) قسمتى از آيه (30)، يعنى: بدرستى كه خداوند خلف وعد انجام نمى‌دهد.