شايسته آن است، و نور آن بيدارى، آن حالتى است كه به سبب اين استعداد بر دلها افاضه مى‌شود. و بيدارى چشمها و گوشها كه در سخن امام آورده شده به اين گونه حاصل مى‌شود كه سخنان سودمند را بشنوند و حوادثى را كه واقع مى‌شود، با ديده عبرت ببينند و از اين راه بر كمالات نفسانى خويش بيافزايند، و نورهاى بيدارى در چشمها و گوشها عبارت از نورانيّت معنوى روشندليهايى است كه در پى آن بينايى و شنوايى عبرت آميز براى انسان حاصل مى‌شود.

(52759- 52728) پس از بيانات فوق امام (ع) به وصف ديگر اولياى خدا و اهل ذكر پرداخته است كه آنان با تذكر ايام اللَّه يعنى روزهايى كه در تاريخ منشأ حوادث عظيمى بوده، مردم را به عبرت گرفتن وادار مى‌كند، و معلوم است كه ذكر ايام اللَّه كنايه از شدايد و سختيهايى است كه بر ملتهاى گذشته واقع شده و چون بيشتر آن شدتها در چنين روزهاى با عظمتى رخ داده است از باب مجاز توجه به ايام اللَّه را يادآورى فرموده است يعنى نام محل را ذكر و اراده حالّ كرده است، و مقصود از مقام خدا، عظمت و جلال اوست كه انگيزه خوف از وى مى‌باشد.

امير المؤمنين (ع) اهل ذكر را به كسانى تشبيه كرده است كه در بيابانها راه را به مردم نشان مى‌دهند زيرا ايشان نيز انسانها را به سوى حقيقت كه خداست راهنمايى مى‌كنند، و همچنان كه نشان دهندگان راه، مردمى را كه راه درست را گرفته و مى‌روند، مى‌ستايند و به آنان مژده رسيدن به مقصد مى‌دهند و كسانى را كه از جادّه مستقيم به طرف چپ يا راست انحراف يابند توجّه داده از گم گشتگى و سردرگمى مى‌ترسانند، اهل ذكر و اولياى خدا نيز روندگان راه مستقيم هدايت و طريق الهى را مى‌ستايند و به آنها مژده و بشارت رستگارى و نجات از بدبختيها مى‌دهند، و در مقابل، كسانى را كه از راه حق منحرف شوند يعنى راه افراط يا تفريط را پيش گيرند، نكوهش كرده و ايشان را از هلاكت ابدى بر حذر مى‌دارند.