مقامشان پسنديده، ايشان در حالى كه به مناجات با خدا نسيم عفو و بخشش را احساس مى‌كنند، گروگان نيازمندى به فضل و كرم خداوند و اسير تواضع و فروتنى در برابر عظمت و بزرگوارى او هستند، بسيارى اندوه دلها و كثرت گريه، چشمهاى آنان را مجروح كرده است، براى هر درى كه راه رغبت و توجه به سوى خداست آنان را دست كوبنده‌اى است، از كسى درخواست مى‌كنند كه سختى و تنگدستى براى او معنا ندارد و خواستار از او نوميد نمى‌شود، اكنون به خاطر خود به حساب خويشتن برس كه نفوس ديگر، حساب‌رسى غير از تو دارند.»

[شرح‌]

(52695- 52673)

ان اللَّه سبحانه ... بعد المعانده،

براى روشن شدن اين فرمايش امام نخست بايد به معناى ذكر و فضيلت و فايده آن اشاره شود، امّا معناى آن، از برخى موارد چنان معلوم مى‌شود كه ذكر به معناى قرآن است، «وَ هذا ذِكْرٌ مُبارَكٌ أَنْزَلْناهُ‌ [1]» كه مراد قرآن است، و بعضى گفته‌اند مراد از ذكر، حمد و ستايش و تسبيح و تكبير و تهليل و ثناى خداوند است.

ارزش و فضيلت ذكر در قرآن: در موارد بسيارى از اين كتاب شريف، خداوند امر به ذكر فرموده است كه از جمله آنها:

الف- «فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ‌ [2]».

ب- «اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِيراً [3].»

ج- «فَإِذا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفاتٍ فَاذْكُرُوا اللَّهَ‌ [4].»

[2] سوره بقره (2) آيه (151)، يعنى: پس مرا ياد كنيد تا من نيز به ياد شما باشم. بقيه آيه: أَ فَأَنْتُمْ لَهُ مُنْكِرُونَ‌.

[3] سوره احزاب (33) آيه (41)، يعنى: خداى را با فراوانى ياد كنيد.

[4] سوره بقره (2) آيه (98)، يعنى: هر گاه از عرفات باز گشتيد به ياد خدا بپردازيد.