326/ 5 و از آن جهت گفتم «گويا مراد از آن نهايت اين مراتب باشد» كه بر صورت (حق) بودن انسان موقوف بر از بين رفتن ميل‌هاى طبيعى و حيوانى است؛ يعنى عدم جذب شدن بدانها- مطلقا- و ترك تعشقات و ميل ورزيدنها- مطلقا- و ترك تعملات به كلى؛ مگر به حسب شرع و يا طبع، و اين نيز از حيثى است كه در آنها انتساب به حق را مراعات مى‌كند نه بخلق را از جانب خودش و يا غير خودش، پس حالش اين‌گونه است كه گويى پيوسته و در هر لحظه با تمام وجود اين سخن را مى‌شنود كه:

327/ 5 و هر لحظه به ناطقه كم و زياد آن را جواب مى‌دهد كه:

پايان سخن و سخن پايانى‌

328/ 5 گوييم: پايان سخن اختصاص به كشف و روشن كردن پنهانى‌هاى خواص انسان كاملى دارد كه بدان سخن پايان مى‌پذيرد، چون او آخرين مظاهر و تمام‌تر و جمع‌ترين آنها نسبت به كمالات وجودى و فراگيرترين آنها مى‌باشد، و به واسطه تعريف علامات و نشانه‌هاى او دروغ پردازى مدعيان بيهوده پرداز و تابناكى حال كاملان مكمّل روشن و آشكار مى‌گردد.

329/ 5 اما نخست اى مشتاق طالب بدان؛ براى اين‌كه انسان حقيقى الهى باشى؛ يعنى‌