ذاتى را بطور دايم و استمرار، با دميدن صور (اسرافيلى در رستاخيز) بى‌هوش نمى‌شوند، و هر كس كه شأنش اين‌گونه است؛ از مقام نفخ اسرافيلى برترى و رفعت دارد، چون نفخ در كسى كه از آن برترى دارد مؤثر نيست و تأثيرش در كسانى است كه از آن درجه نزول و فرود دارند.

تحقيقى شريف و بلند 22/ 3 حضرت شيخ قدس سره در رساله هاديه گويد: هيچ موجودى از موجودات نيست جز اين كه ارتباطش با حق متعال از دو جهت است جهت زنجيره ترتيب كه آغاز آن عقل اول است؛ و جهت طرف وجوبش كه سوى حق تعالى است، و اين موجود از اين جهت «واجب» بر او صادق است- اگر چه وجوبش به غير خودش باشد- و مقصود محققان از اين وجوب مخالف نظر غير خودشان است‌[1]. و راز آن اين كه: شمول وحدت ذاتى حق متعال كه گسترده و منبسط بر هر متصف به وجود است؛ حكم به استهلاك و نابودى احكام كثرت و وسايط؛ و آشكار كننده احديت تصرف و متصرف (تصرف كننده) دارد، يعنى آن‌چه غير از حق متعال كه موصوف به علت‌اند همگى علّت معده و غير مؤثراند، هيچ اثرى از موجودى در موجود ديگر- جز از جانب حق واحد قهار- نيست.

23/ 3 گويم: مقصود از اين نكته اخير اين است كه: آن‌چه كه در اين اصول (يعنى اصولى كه در اين كتاب بيان داشتيم) بر آن مؤثر اطلاق مى‌گردد؛ مراد همان علت معده است، و مؤثر حقيقى همان سرّ الهى است، و هيچ موجودى نيست مگر آن‌كه وحدت حق تعالى در او سارى است، پس اين موجود دلالتش بر وحدت موجد و پديد آورنده خود اولى و سزاوارتر است.

[1] - زيرا نظر حكما از وجوب غيرى؛ وجوب به علل و اسباب( جمع سبب) آن است، در حالى كه محقق در اين نظر اصلا كثرتى نمى‌بيند، و نيز حكيم مى‌گويد: وجوب غيرى صفت ممكن است- به‌گونه استقلال- ولى نزد عارف محقق وجودى غير از وجود قيوم مطلق استقلال ندارد.