خواست تا رفيق او در بهشت باشد، حضرت 6 فرمود: به سجود فراوان كردنت مرا بر اين امر يارى كن، اين براى به دست آوردن مناسبت و مشاركت او است به ملازمه حقايق عبادت، و اين جدا ذوق عزيز و ارجمندى است كه هركس بر راز آن آگاهى يافت راز اعمال را مطلقا خواهد دانست، و اين كه سبب گوناگون بودن آنها اختلاف حقايق كسانى است كه اعيان اعمال به واسطه آنان ظاهر مى‌شود،[1] و اين‌كه در تمام آنها راز مناسبت مراعات گرديده تا نتيجه درست باشد و مقصود كمال و تمامى يابد.

فصل هفتم از فصول باب در راز توجه كه به نام دعا ناميده شده و احكام و اصول و لوازم آن‌

1015/ 4 بدان كه دعا و سئوال؛ درخواست انگيزه‌اى مى‌كند كه آن نيازمندى و حاجت است، و درخواست هدفى مى‌كند كه آن حصول آنچه كه بدان محتاج است مى‌باشد، و نيز آنچه كه حاجت از آن برمى‌خيزد، و توجهى كه بدان طلب و درخواست تحقق مى‌يابد و زبانى كه درخواست و طلب دارد. و اجابتى از جانب حق سبحان است كه بدان حصول مطلوب محتاج تحقق مى‌يابد، اينها شش چيزاند كه ناگزير از تحقيق هر يك با بخش‌هايش مى‌باشد.

1016/ 4 اما اولى كه حاجت است: گاهى اين حاجت ذاتى است و گاهى صفاتى، و از شأن اين دو اين‌كه كار محتاج مناسب آن باشد، پس مطلوب حاجت ذاتى عطاياى ذاتى است كه منسوب به ذات الوهيت است، مانند تجليات اختصاصى از جانب خداوند كه احديت جمع تمام اسماء الهى است، و آن احديت جمعى اختصاص به كاملان مقرب و افراد انگشت شمارى از كاملان دارد، چون ذات- از آن جهت كه ذات است- نه عطايى مى‌دهد و نه تجلى‌اى مى‌كند، در حالى كه مطلوب حاجت صفاتى عطاهاى اسمائى است، يعنى از حيث مرتبه‌اى از مراتب اسماء؛ به حسب قبول تجلى شده و خصوص حال او از توجهش كه تابع‌

[1] - مانند تنوع و گوناگونى كفارات مثلا به حسب اختلاف مرتكبان اعمال و تنوع نماز به واسطه ايستادن و نشستن نمازگذار از اين كه سالم و بيمار باشد و از اين قبيل.