ثابت است و به گونه بدل- به حكم يكى از اين حقايق هفت‌گانه اصلى از حيث اشتمال و اثر پنهان از امنياز يافتن آن‌ها و ميل‌شان به نزول و فرود آمدن- ظاهر است، و حقايق صاحبان كمال از «محمديين» در آن (برزخيت دوم) ثابت است و به صورت قطبيت- از مقام بدليّت- به حكم اين حقايق اصلى- از حيث اشتمال- ظاهر است و اثر آنها از تميّز و امتياز يافتن‌شان پنهان مى‌ماند؛ ولى از جهت ميل و رغبت آن‌ها به بازگشت به اصل خودشان كه عبارت از عين مفاتيح و تجلى اول است، و حقايق ديگر از ابدال هفتگانه مندرج در حقيقت قطب است و پديد آمده از آن (حقيقت) و از جهت غلبه حكم تميّز و امتياز يافتن‌شان و پنهان بودن حكم اشتمال منبعث و روان در «عما» است.

61/ 4 سپس از اين هفت اصلى نود و دو پديد مى‌آيند؛ سپس از آن‌ها نود و نه؛ كه بدان‌ها حقايق اسماء احصاء تعيّن مى‌يابد، و از آنها سيصد حقيقت الهى پديد مى‌آيد كه هر حقيقتى يك خوى الهى را ملازم است، چنان‌كه در خبر آمده: خداى را سيصد خوى و خلق است هر كس به يكى از آنها تخلق بجويد وارد بهشت مى‌شود، ابو بكر گفت: آيا در من چيزى از آنها- يا رسول الله 6- هست؟ فرمود: همه آنها در تو هست‌[1].

62/ 4 و از هر حقيقتى اسمى الهى پديد مى‌آيد، سپس در مرتبه «عمائى» از اين حقايق؛ حقايق رسولان پديد مى‌آيد و منشعب به هزار و يك حقيقت مى‌گردد كه از هر حقيقتى انسانى «نبى- پيامبر» پديد مى‌آيد و شماره يكصد و بيست و چهار هزار از حقايق انسانى نبوى- و از محمديين (اولياء امت محمد «ص») چندين برابر آن- كامل مى‌شود، و تمامى اين‌ها تفصيل حقيقت محمدى‌اند كه شامل و فراگير همه است و به نام حقيقت الحقايقى كه سارى در همه است- سريان كلى در جزئيات خود- ناميده مى‌شود.

63/ 4 و اما ديگر حقايق انسانى بين تمايل به طرف امكان- مانند حقايق كافران- و بين‌

[1] - يعنى به حكم اضمحلال و نابودى كثرات در مرتبه احديت و فناى آن‌ها در آن در مقام شهود قيامت كبرا، و به اين اعتبار تمام صفات در هر موجودى مى‌باشد، لذا در خبر آمده كه خداوند به حضرت موسى وحى كرد موجودى كه پست‌تر از خودت است نزد من آر، موسى پاى سگ مرده‌اى را مى‌كشيد كه ببرد، ناگاه متوجه بر خطاى خود شد و رهايش كرد، خداوند وحيش كرد كه اگر آن را آورده بودى از مقامت افتاده بودى.