52/ 4 و «مريد» از حيث طلب كمال.

53/ 4 و «قائل» از حيث اين‌كه هر يك را نفس رحمانى تعين بخشيده.

54/ 4 و «قادر» از حيث جايز بودن اضافه افاضه (نسبت فيض‌بخشى) تمكّن و توانايى تأثير به هر اثرپذيرى- مناسب حقيقتش- مى‌باشد.

55/ 4 و «جواد- بخشنده» از حيث جايز بودن اضافه افاضه وجود به تمام (موجودات) است.

56/ 4 و «مقسط- دادگر» از جهت رعايت هر حكم واسطه بين قيام وحدت حقيقى و نسبى به او است.

57/ 4 حال بدان كه هر يك از اين اسماء اصلى داراى دو جهت است:

58/ 4 يكى از آن دو اشتمال هر كدام از آنها است بر باقى- با تحقق و ثبوت اثر پنهان از امتياز يافتن- پس اشتمالش از اثر جمعيت برزخى انسانى و جمعيت حقيقى آن؛ بين حكم تجلى و وحدت حقيقى و كثرت نسبى آن؛ و بين حكم تعين و كثرت حقيقى و وحدت نسبى آن‌[1]؛ و يكى كردن احكام دو طرف مذكور مى‌باشد، اما ظهور اثر پنهان از امتياز يافتن؛ عبارت است از واقع بودن اين برزخيت دوم در تعيّن دوم، و جهات نسبت‌هاى آن به ابديت است كه از اختصاصى‌ترين احكام آن تميّز و امتياز يافتن تا بى‌نهايت است.

59/ 4 و ديگرى عكس جهت اول است، يعنى ظهور اثرى كه اختصاص به هر يك از آن دو دارد- با اثر پنهان از اشتمال مذكور (يعنى امتياز يافتن)- پس تميّز و امتياز يافتن آنها به حكم تفصيل؛ برزخيت دوم كه عين مرتبه «عمائى» است مى‌باشد، و اما اثر پنهان از اشتمال؛ از جمعيت اين برزخيت و اشتمال آن به حكم وحدتش مى‌باشد.

60/ 4 و نيز بدان كه حقايق انبياى كامل- يعنى رسولان اولو العزم- در اين برزخيت دوم‌

[1] - بلكه جمعيت برزخيت انسانى و جمع آن بين وحدت و كثرت از اثر جمعيت برزخيت كبرا است كه نخست براى اسم« الله» كه اسم جامع اعظم است- به حسب يكى از دو اعتبارش- ثابت است، و دوم به واسطه صورتش است كه عبارت از عين ثابت جامع تمام اعيان- به گونه برزخيت حقيقى- يعنى عدم غلبه حكم عين بر ديگرى است، و اما اشتمال كل از اسماء اصلى بر باقى عبارت است از جهت‌گيرى و آن عبارت است از وحدت آن‌ها با ذات و استغراقشان در درياى وجود، پس اگر فنا و نابودى آن‌ها- با عدم حكم و اثر- اعتبار شود؛ تمايز را نه عينى مى‌ماند و نه اثرى، وگرنه اثر پنهانى از او باقى خواهد ماند، اين را نيك انديشه كن خواهى دانست و از سپاس‌گزاران نعمت خداوند متعال باش.