نام کتاب : رسائل شيخ اشراق نویسنده : شيخ اشراق جلد : 4 صفحه : 20
پديدههاى زمينى مدخليت دارند. و شيخ اشراق آياتى نيز در تأييد
اين دخالت، ذكر و تأويل كرده است.
در قاعدهى چهارم (بندهاى 77- 78) بقاى نفس پس از مرگ تن اثبات شده و
بعد، تناسخ ابطال گرديده است. در قاعدهى پنجم (بندهاى 79- 83) لذت و الم و كمال
نظرى و عملى نفس ناطقه انسانى و رد نظر ماديون در انكار لذات روحانى، و توجيه
سعادت و شقاوت يا لذت و الم اخروى كه به گونهى روحانى است نه مادى، مطرح شده و در
ضمن آن با استناد به آيات، براى آدمى دو نوع ولادت قائل شده است: يكى اين جهانى كه
زندگى مادى موقت، در پى دارد و ديگرى مرگ كه ولادت كبرى است و مايهى حيات ابدى
روحانى.
در قاعدهى ششم (بند 84) كيفيت تمايز نفوس از يكديگر و واجب تعالى و
عقول بحث شده است و شيخ اشراق در اين باره مىگويد كه نفوس با بدىها و نيكىهايى
كه هر يك، در حيات مادى كسب كردهاند، از يكديگر متمايزند و از عقول به اختلاف
حقايق. و عقول و نفوس از واجب، به امكانشان متمايزند و در همين قاعده چگونگى اين
موضوع كه واجب و عقول نه متصلاند به اين عالم و نه از آن جدايند، روشن شده است.
در قواعد بعد (بندهاى 85- 88) چگونگى اطلاع نفوس انسانى بر امور غيبى كه بر اثر
توجه به نفوس فلكى است، و چگونگى حصول علم و كمالات نظرى و عملى نفس آدمى و اثر
عقل فعال در اين مورد، توضيح داده شده است. در قاعدهيى (بند 80) مفهوم حديث «من
مات فقد قامت قيامته» توضيح داده شده و در قواعد بعد (بندهاى 90- 100) مباحث مربوط
به تقسيم «نور» به عارضى و مجرد و ستايش «هورخش» و كيفيت و شرايط و امكان دريافت
انوار عقلى و اشراقات الهى با اشاره به «خره» و «كيان خره» و فريدون و كيخسرو از
شاهان داستانى ايران كه به كيان خره نايل شدند، تأويل برخى از آيات از جهت انطباق
با نفس ناطقه و قوى و توانايىهايى معنوى فوق العادهى آن در صورت ارتباط با انوار
مجرد، و لزوم تفكر در اسرار هستى و نظام متقن الهى در آسمان و زمين، مطرح شده است.
كتاب با اين اشاره كه نفس خليفهى الهى در زمين است و توصيه به خصوص به پادشاهان
كه اين خلافت را قدر دانند و به نيكى بكوشند، با دعايى پايان مىيابد.
شيخ اشراق الألواح العمادية را به عربى نوشته و خود آن را به فارسى
برگردانده است چنان كه در مورد هياكل النور چنين است. متن فارسى آن از روى تنها
نسخهى
نام کتاب : رسائل شيخ اشراق نویسنده : شيخ اشراق جلد : 4 صفحه : 20