مى‌داند، براى همه مردم بيان كند. از اين رو، پاسخ‌هاى امام عليه السلام به كسانى كه سفر به كوفه را خطرناك وصف مى‌كردند، متفاوت بود. اين پاسخ‌ها را به سه دسته مى‌توان تقسيم كرد:

يك. پاسخ به كارگزاران حكومت‌

پاسخ امام عليه السلام به كارگزاران يزيد كه او را از سفر به عراق منع مى‌كردند، در واقع، اين بود كه: در كار من، دخالت نكنيد. هنگامى كه مأموران عمرو بن سعيد، فرماندار مكّه، مانع خروج امام عليه السلام و يارانش از مكّه شدند و ضمن درگيرى مختصرى خطاب به امام عليه السلام گفتند: اى حسين! از خدا نمى‌ترسى كه از جماعت، جدا مى‌شوى و ميان امّت، تفرقه مى‌اندازى؟

امام حسين عليه السلام تنها به قرائت اين آيه شريف، بسنده كرد:

«لِي عَمَلِي وَ لَكُمْ عَمَلُكُمْ أَنْتُمْ بَرِيئُونَ مِمَّا أَعْمَلُ وَ أَنَا بَرِي‌ءٌ مِمَّا تَعْمَلُونَ.[1]

عمل من، براى من و عمل شما، براى شماست. شما از آنچه من مى‌كنم، بيزاريد و من، از آنچه شما مى‌كنيد، بيزارم».[2]

بر پايه نقل ابن اعثم، امام عليه السلام در پاسخ نامه يزيد به اهل مدينه- كه متضمّن باز داشتن آنها از قيام بود-، نيز تنها به نوشتن آيه ياد شده اكتفا كرد.[3]

دو. پاسخ به كسانى كه نمى‌خواست سرنوشت سفر را براى آنان بازگو نمايد

از آن جا كه هدف اوليه امام عليه السلام از سفر به عراق، تأسيس حكومت اسلامى بود، براى اتمام حجّت بر مردم، نمى‌توانست سرنوشت سفر را براى همه مردم، حتّى براى برخى از خواص، بيان كند. لذا در پاسخ بسيارى از كسانى كه با خطرناك توصيف‌

[1] يونس: آيه 41.

[2] ر. ك: تاريخ الطبرى: ج 5 ص 385.

[3] الفتوح: ج 5 ص 68.