- كه اين كتاب نيز برگرفته از آن است- اين پرسش را براى پژوهشگر، پديد مى‌آورد كه: چرا شمارى از مطالب مشهورى كه در منابع متأخّر آمده‌اند و بسيارى از مرثيه‌سرايان در گزارش واقعه عاشورا مطرح مى‌كنند، در آن دانش‌نامه نيست، در صورتى كه انتخاب نام «دانش‌نامه» براى آن مجموعه، ايجاب مى‌كرد كه جامع همه گزارش‌هاى واقعه عاشورا باشد؟ آيا دست‌اندركاران تهيّه و تدوين دانش‌نامه امام حسين عليه السلام (و نيز شهادت‌نامه)، اين گزارش‌ها را نديده‌اند؟ يا مُتفرّدات منابع متأخّر، معتبر نيستند و اصولًا گزارش‌هايى بى‌اساس اند؟ و يا دليل ديگرى در اين باره وجود دارد؟ آنچه در زير مى‌آيد، پاسخ اين پرسش‌هاست.

استناد نكردن به منابع متأخّر

عدم استفاده از منابع متأخّر و نياوردن شمارى از گزارش‌هاى مشهور واقعه عاشورا در اين كتاب، از دلايل زير ناشى شده است:

1. ارائه مستند واقعه عاشورا

نخستين دليلِ بهره نگرفتن از منابع متأخّر در دانش‌نامه امام حسين عليه السلام و اين منتخب (گزيده شهادت‌نامه)، ارائه تاريخ معتبر و مستند زندگى سيّد الشهدا و بويژه واقعه عاشوراست. از اين رو، روش ما در اين پژوهش، بهره‌گيرى از كهن‌ترين منابع (يعنى منابع قرن اوّل تا هفتم و بعضاً تا قرن نهم هجرى) بوده است. بر اين اساس، گزارش‌هايى كه در منابع بعدى آمده‌اند و ريشه در منابع اصلى و كهن ندارند، مورد استناد ما قرار نگرفته‌اند.

البتّه اين سخن، بِدان معنا نيست كه هر چه در منابع كهن وجود دارد، معتبر است؛ بلكه مقصود، اين است كه هر مطلبى از منابع جديد، تا زمانى كه ريشه آن را در منابع كهن نيابيم، اساساً قابل استناد نيست، گر چه، اعتبار مطالب منابع كهن و قابل استناد نيز منوط به ارزيابى‌هاى لازم است، چنان كه ما در اين پژوهش، موارد قابل توجّهى‌