نام کتاب : گزيده شهادت نامه امام حسين بر پايه منابع معتبر نویسنده : محمدی ریشهری، محمد جلد : 1 صفحه : 33
غرضورزىها، اشتباهات و كمدقّتىهاى همزاد انسان را به آسانى نشان
مىدهند. مبناى ما در سنجش اعتبار و سنديّت كتابهاى نوشتهشده در دورههاى بعد
نيز همين منابع كهن و مشتركات تاريخى، در كنار حفظ معيارهاى نقد متون و اسناد
تاريخى است.
همچنين
از آن جا كه حادثه عاشورا، يكى از حماسىترين جلوههاى امامت شيعه است، گزارشها و
مآخذ را در باره عاشورا، بايد با سنجه «عصمت امام» نيز سنجيد و سيره رفتارى امامان
شيعه را بر آنچه به آنان نسبت مىدهند، حاكم كرد.
بر
اين اساس، كتابها و منابعى كه گزارشهاى خود را نقّادى نكرده و آنها را با منابع
اصلىِ تاريخى برابر ننموده و يا به تعارض آنها با سيره و كرامت و شخصيت امام حسين
عليه السلام و يارانش توجّه نكردهاند، از ديدگاه ما، دچار ضعف اند و از گردونه
اعتبار و نقل و استناد، خارج مىشوند. هر اندازه تعداد گزارشهاى بدون اصل و سند و
يا نامتجانس با شخصيت كرامتآميز و عزّتمند عاشورائيان در كتابى بيشتر باشد، بر
ضعف آن كتاب، افزوده مىشود و هر اندازه كمتر باشد، كتاب، اعتبار بيشترى دارد.
اين،
بدان معناست كه نقد ما در اين عرصه، متوجّه كتاب و محتواى آن است و نه نويسنده و
گردآورنده آن؛ زيرا برخى از مؤلّفان اين گونه كتابها، جزو كسانى هستند كه از سرِ
شيفتگى به شخصيت اعجابانگيز امام حسين عليه السلام و همراهان ايشان در
حماسهسازىشان در كربلا و به پاس قدردانى از فداكارىهاى آنان، قلم به دست
گرفتهاند و بدون آن كه تخصّص اصلى آنها تاريخ و سيره باشد، در عرصهاى قلم
زدهاند كه تفاوت ماهيّتى با اندوختههاى علمى آنها (مانند فقه و تفسير) داشته
است.
به
عبارت ديگر، احساس دَين به امام حسين عليه السلام با شورى كه از مطالعه نهضت
عاشورا به هر انسانى دست مىدهد، آميخته شده و اين مؤلّفانِ شيفته را گاه به تساهل
در رويارويى با گزارشهاى بىپايه كشانده و سبب شده كه آنان حتّى به گزارشهاى
شفاهىاى كه از زبان اين و آن و يا برخى واعظان و مرثيهخوانان شنيدهاند، اعتماد
كنند و افزودههايى را ناسازگار با واقعه اصلى عاشورا و در تعارض با اهداف آن، در
نام کتاب : گزيده شهادت نامه امام حسين بر پايه منابع معتبر نویسنده : محمدی ریشهری، محمد جلد : 1 صفحه : 33