و بدين سان، امام حسين عليه السلام به سوى كوفه حركت كرد و حادثه خونين و جانسوز كربلا، پديد آمد.

همان طور كه اشاره شد، چنين ارزيابى‌اى از كارنامه مسلم، داورى‌اى سطحى، بدبينانه و بدون در نظر گرفتن مأموريت اوست؛ امّا با در نظر گرفتن دقيق واقعيت‌هاى موجود در حوزه مأموريت وى، بايد گفت: مسلم، مسئوليت خود را در حدّ توان، به خوبى انجام داده است و آنچه پيش آمد، دلايل خاصّ خود را داشت.

براى ارزيابى واقع‌بينانه از كارنامه مسلم در كوفه، چند مسئله بايد مورد توجّه و بررسى قرار گيرد:

1. قلمرو مأموريت مسلم‌

براى ارزيابى كارنامه مسلم، نخستين چيزى كه بايد مورد توجّه باشد، موضوع و محدوده مأموريت اوست. اين مطلب، به صورت روشن در نامه امام حسين عليه السلام به مردم كوفه، آمده است. بر پايه گزارش منابع تاريخى، در نامه امام عليه السلام آمده است:

وَ قَد بَعَثتُ إلَيكُم أخى وَ ابنَ عَمّى وَ ثِقَتى مِن أهلِ بَيتى مُسلِمَ بنَ عَقيلِ بنِ أبى طالِبٍ، وَ قَد أمَرتُهُ أن يَكُتبَ إلَىَّ بِحالِكُم وَ رَأيِكُم وَ رَأىِ ذَوِى الحِجا وَ الفَضلِ مِنكُم، وَ هُوَ مُتَوَجَّهٌ إلى ما قِبَلَكُم، إن شاءَ اللَّهُ تَعالى وَ السَّلامُ، وَ لا قُوَّةَ إلّا بِاللَّهِ، فَإِن كُنتُم عَلى ما قَدِمَت بِهِ رُسُلُكُم وَ قَرَأتُ فى كُتُبِكُم فَقوموا مَعَ ابنِ عَمّى وَ بايِعوهُ وَ انصُروهُ وَ لا تَخذُلوهُ‌[1].

برادرم، پسرعمويم و فرد مورد اعتماد از خاندانم، مسلم بن عقيل بن ابى طالب را به سوى شما فرستاده‌ام و به او دستور داده‌ام كه وضع شما و نظرتان و ديدگاه عقلا و بزرگان را برايم گزارش كند، و او در حال حركت به سوى شماست- إن شاء اللَّه تعالى-. والسلام! و هيچ توانى، جز به [يارى‌] خداوند نيست. اگر شما بر همان نظرى هستيد كه فرستادگان شما آورده‌اند و در نامه‌هايتان خوانده‌ام، پس با

[1] ر. ك: ص 216( بخش سوم/ فصل دوم/ پيشنهاد عمر بن على بن ابى طالب به امام عليه السلام).