انبيا صلى اللَّه عليه و آله را از مصائبى كه براى حسين عليه السلام پيش خواهد آمد، آگاه فرموده است، و آنان، بر اين مصيبت، گريسته‌اند. همچنين عيسى عليه السلام، هنگام عبور از كربلا، به مصيبت حسين عليه السلام اشاره كرده و همراه با حواريان خود، بر مصائب او گريسته است.

پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله و امير مؤمنان عليه السلام نيز بارها به حوادث خونبار كربلا، اشاره كرده و همراه با فاطمه زهرا عليها السلام، براى فرزند عزيز خود، اشك ريخته‌اند.

دو. نخستين مرثيه‌سرايان سيّد الشهدا عليه السلام، پس از واقعه كربلا

پس از واقعه عاشورا، نخستين مرثيه‌سرايان سيّد الشهدا عليه السلام و يارانش، فرزندش امام زين العابدين عليه السلام، خواهر بزرگوارش زينب كبرا عليها السلام، دختران امام عليه السلام (امّ كلثوم و فاطمه صغرا)، و همسرش رَباب بوده‌اند كه در كربلا، كوفه و شام، با مرثيه‌سرايى‌هاى هدفمند خود، راه سالار شهيدان را ادامه دادند.

امّا در مدينه، نخستين مرثيه‌سرا پس از شهادت امام حسين عليه السلام، امّ سَلَمه، همسر بزرگوار پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله بود. يعقوبى، در اين باره مى‌نويسد:

نخستين ضجّه‌زننده‌اى كه در مدينه، ضجّه‌اش [بر حسين عليه السلام‌] بلند شد، امّ سَلَمه، همسر پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله بود.

سه. پوشيدن لباس سياه در عزاى امام حسين عليه السلام‌

نخستين كسانى كه در عزاى امام حسين عليه السلام لباس سياه پوشيدند، امّ سَلَمه، همسر پيامبر صلى اللَّه عليه و آله و زنان بنى‌هاشم بودند.[1] اين اقدام، احتمالًا به خاطر سخنى بود كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله هنگام شهادت جعفر بن ابى طالب به اسماء فرموده بود.[2] ابو مسلم هم در آغاز قيام خود، براى استفاده تبليغاتى عليه حكومت بنى اميّه، لباس سياه را انتخاب كرد، به‌

[1] گفتنى است كه حادثه كربلا، براى جهان اسلام، بسيار تكان دهنده و اندوه‌آفرين بود؛ امّا در خاندان بنى هاشم، چنان اثرى بر جاى گذارد كه تا مرگ ابن زياد، يكسر در سوگ و ماتم بودند. اين كه اين واقعيت، اثر گرفته از فرهنگ و ادب عرب بود كه تا مرگ قاتل، سوگوارى را بر مقتول، ادامه مى‌دادند، بعيد نمى‌نمايد. به هر حال، اهل بيت پيامبر صلى اللَّه عليه و آله در اين پنج شش سال، عزادارى را امرى عادى و متعارف ساختند. اين همه، بستر حركتى فكرى، فرهنگى و جهادى را رقم زد، به گونه‌اى كه پس از آن و با هدايت‌ها و ره‌گشايى امامان عليهم السلام، به صورت آيينى مذهبى در آمد، با درون‌مايه‌اى بس الهام‌بخش كه پس از اين، خواهيم آورد.

[2] زادگاه دولتْ‌مردانِ آل بويه، منطقه ديلم ايران( در گيلان امروز) بود. اين منطقه و مناطق پيرامونى آن، چون طبرستان، از گذشته جزو مناطق شيعه‌نشين به شمار مى‌آمدند، بويژه كه مدّتى نيز حكومت علويان را تجربه كرده بودند. از اين روست كه آنان به« ديلمى» نيز مشهورند، همان گونه كه به داشتن مذهب تشيّع، شهره اند.