اما اگر در اطراف مكه پرواز مى‌كند و نمازگزار به طور تدريجى صورتش را به طرف قبله قرار مى‌دهد، نماز صحيح است.

مسأله 2- اگر سوار هواپيمايى شود، پس چهار فرسخ به طور عمودى پرواز نمايد، نماز و روزه‌اش قصر مى‌باشد. و اگر مثلًا دو فرسخ به طور عمودى پرواز كند آنگاه جاذبه زمين به طريق علمى لغو شود پس زمين دور بزند و هواپيما بدون اينكه دور بزند باقى بماند پس بعد از نصف دور مثلًا، به زمين برگردد نماز و روزه قصر نيست. مثلًا اگر فرض شود كه هواپيما در بغداد است پس به طور عمودى پرواز نمايد و در فضا بدون اينكه به تبع زمين دور بزند باقى بماند و بعد از چند ساعتى برگردد و محل برگشتن مثلًا لندن باشد، نمازش تمام است و مسافر نمى‌باشد.

مسأله 3- اگر نماز صبحش مثلًا در تهران فوت شود و سوار هواپيما شود و بين تهران و اسلامبول را يك ساعته طى كند و نيم ساعت قبل از طلوع آفتاب به اسلامبول برسد، نمازش بعد از آن‌كه قضا شده بود ادا مى‌باشد. و آيا در صورتى كه عسر و حرج نباشد، مسافرت نمودن او براى آن‌كه نماز ادا را تحصيل نمايد، واجب است؟ ظاهراً چنين است.

و همچنين است نسبت به بقيه نمازهايش. و اگر نمازش مثلًا در تهران فوت شود و با آن هواپيما مسافرت كند و نمازش را به طور قضا شروع نمايد و به جايى برسد كه وقت در آن فوت نشده باشد و از وقت آخر نمازش را درك نمايد پس اگر يك ركعت را درك كند ظاهر آن است كه ادا واقع مى‌شود و اگر به كمتر از يك ركعت درك نمايد در آن اشكال است. و اگر به طور قضا به نماز مغرب شروع كند پس ركعت دوم را در وقت درك نمايد سپس هواپيما برگردد و وقت در بين نمازش خارج شود، كه وسط نمازش در وقت باشد و دو طرف نمازش در خارج وقت قرار گرفته باشد، نماز صحيح است، ليكن در اينكه اين نماز ادا است يا قضا تأمل است و بعيد نيست كه با درك يك ركعت، ادا باشد. و اگر سوار هواپيما شود، پس بعد از غروب در قضاى نماز عصر از همان روز داخل شود آنگاه به طور عمودى پرواز نمايد و آفتاب را در بين نمازش ببيند سپس پايين بيايد و آفتاب غروب نمايد، پس هواپيما اوج بگيرد آنگاه آفتاب را ببيند و به همين صورت، نمازش صحيح است. و بعيد نيست در صورتى كه يك ركعت متصل از وقت را درك كرده باشد، نمازش‌