معتبر نيست كه موصى در غربت باشد؛ پس اگر در وطنش باشد و مسلمان عادلى پيدا نشود شهادت ذمّى در آن وصيت قبول مى‌شود. و فاسق از اهل ايمان به ذمّى ملحق نمى‌شود. و آيا مسلمان غير مؤمن در صورتى كه در مذهبش عادل باشد به او ملحق مى‌شود؟ اين بعيد نيست. و شهادت مؤمن جامع شرايط بر تمام مردم، از همه ملل قبول مى‌شود. و شهادت حربى مطلقاً قبول نمى‌شود. و آيا شهادت هر ملتى بر ملتشان قبول مى‌شود؟ روايتى در آن هست و شيخ قدس سرّه به آن عمل نموده است.

چهارم: عدالت؛

و آن ملكه‌اى است كه از معصيت خداى متعال بازمى‌دارد. بنا بر اين شهادت فاسق- و او كسى است كه مرتكب گناه كبيره مى‌شود يا بر گناه صغيره اصرار مى‌ورزد- بلكه مرتكب گناه صغيره هم، بنابر احوط (وجوبى) اگر اقوى نباشد، قبول نيست. بنا بر اين، شهادت مرتكب گناه صغيره قبول نمى‌شود مگر با توبه و ظهور عدالت.

مسأله 1- شهادت هر كسى كه در چيزى از اصول عقايد مخالف است قبول نمى‌شود.

بلكه شهادت كسى كه منكر ضرورى اسلام شود، قبول نمى‌باشد- مانند كسى كه نماز يا حج يا مانند اين‌ها را انكار نمايد- اگر چه بگوييم در صورتى كه از روى شبهه باشد كافر نمى‌شود. و شهادت كسى كه مخالفت در فروع دارد قبول مى‌باشد اگر چه از روى شبهه، مخالف اجماع باشد.

مسأله 2- شهادت قاذف، در صورتى كه لعان يا بيّنه يا اقرار مقذوف هيچ‌كدام نباشد، قبول نيست، مگر در صورتى كه توبه نمايد، و حدّ توبه‌اش اين است كه نزد كسى كه نزد او قذف نموده يا نزد گروهى از مسلمين يا نزد هر دوى آن‌ها خودش را تكذيب نمايد. و اگر در واقع صادق باشد بايد در تكذيب خودش، توريه نمايد؛ پس اگر خود را تكذيب كرد و توبه نمود در صورتى كه صلاحيت پيدا كند شهادتش قبول است.

مسأله 3- نگهداشتن كبوتر جهت انس و رساندن نامه‌ها و جوجه‌كشى و پراندن به هوا و بازى حرام نيست. البته بازى با آن‌ها مكروه است؛ پس شهادت كسى كه آن‌ها را نگهداشته و با آن‌ها بازى مى‌كند، قبول است. و اما بازى با شرطبندى، قمار و حرام است و شهادت كسى كه چنين كند قبول نمى‌باشد.