كتاب شهادات‌

صفات شهود

و آن‌ها چند امر است:

اول: بلوغ؛

پس شهادت پسر بچه غير مميّز مطلقاً و همچنين شهادت پسر بچه مميّز در غير قتل و جرح و همچنين شهادت او در آن‌ها در صورتى كه به ده سال نرسد، اعتبار ندارد. و اما اگر به سنّ ده سال برسد و به جرح و قتل شهادت بدهد، در آن تردّد است. ولى اشكالى در عدم اعتبار شهادت دختر بچه مطلقاً نيست.

دوم: عقل؛

پس شهادت ديوانه، حتى ديوانه ادوارى، در حال ديوانگى قبول نمى‌شود.

و اما در حال عقل و سلامتش از او قبول مى‌شود در صورتى كه حاكم از راه آزمايش و امتحان به حضور ذهن و كمال هوش او علم پيدا كند وگرنه قبول نمى‌شود. و كسى كه سهو يا نسيان يا غفلت بر او غالب است يا داراى بلاهت (كودن) است، در عدم قبول شهادتش، به ديوانه ملحق مى‌باشد. و در مثل اين، بر حاكم واجب است كه استظهار (محكم كارى) نمايد تا ثبوت آنچه را كه آن‌ها به آن شهادت داده‌اند روشن شود؛ پس لازم است كه از شهادت آن‌ها اعراض شود مگر در امور واضحى كه مى‌داند آن‌ها در تحمل و نقل آن‌ها سهو و فراموشى و اشتباه نكرده‌اند.

سوم: ايمان؛

پس شهادت غير مؤمن- تا چه رسد به غير مسلمان- مطلقاً بر عليه مؤمن يا غير او يا به نفع آن‌ها قبول نمى‌شود. البته شهادت ذمّى كه در دينش عادل است در وصيت مالى، در صورتى كه مسلمان عادلى نباشد كه به آن شهادت دهد، قبول مى‌شود و