جايز نمى‌باشد و اقرب آن است كه صورت و دست‌ها تا مچ، استثنا مى‌باشد.

مسأله 20- هر كسى كه نگاه كردن به او حرام است، مسّ او هم حرام مى‌باشد؛ پس مس مرد بيگانه زن بيگانه را و برعكس، جايز نمى‌باشد. بلكه اگر هم بگوييم كه نگاه كردن به صورت و دست‌ها تا مچ از زن بيگانه جايز است، مسّ صورت و دست‌ها تا مچ او را جايز نمى‌دانيم. پس مصافحه او براى مرد جايز نيست، البته از پشت لباس اشكالى ندارد؛ ليكن بنابر احتياط (واجب) نبايد دست او را بفشارد.

مسأله 21- نگاه كردن به عضوى كه از مرد بيگانه و زن بيگانه جدا شده جايز نيست؛ و احتياط (واجب) آن است كه به موى جدا شده نگاه نشود. البته نگاه كردن به دندان و ناخن كه جدا شده باشند، ظاهراً اشكالى ندارد.

مسأله 22- از حرمت نگاه كردن و لمس در مرد بيگانه و زن بيگانه، مقام معالجه استثنا مى‌شود در صورتى كه معالجه به وسيله هم‌جنس، ممكن نباشد، مانند معرفت نبض در صورتى كه با وسيله‌اى مانند درجه و غير آن ممكن نباشد و مانند خون گرفتن و حجامت و بستن شكستگى و مانند آن. و مقام ضرورت نيز استثنا شده است، مانند اينكه نجات او از غرق شدن يا سوختن، بر نگاه كردن و لمس نمودن توقف داشته باشد. و اگر ضرورت اقتضا كند يا معالجه آن بر نگاه كردن، نه لمس نمودن، يا عكس آن متوقف باشد، بايد به همانى كه اضطرار پيدا شده اكتفا شود و در آنچه كه اضطرار پيدا كرده بايد به قدر ضرورت اكتفا كند پس آن ديگرى (نگاه يا لمس) و تعدّى به بيشتر از مقدار ضرورت، جايز نمى‌باشد.

مسأله 23- همان طور كه بر مرد حرام است كه به زن بيگانه نگاه كند، بر زن نيز واجب است كه خود را از بيگانه‌ها بپوشاند؛ و پوشاندن بر مردها واجب نيست اگر چه بر زنان حرام است كه به مردان- به غير از آنچه كه استثنا شده- نگاه كنند. و اگر مردها بدانند كه زن‌ها تعمداً به آنان نگاه مى‌كنند احتياط (مستحب) آن است كه خود را از زن‌ها بپوشانند؛ اگر چه اقوى آن است كه واجب نمى‌باشد.

مسأله 24- اشكالى نيست كه غير مميّز- چه پسر و چه دختر- از احكام نگاه كردن و