نام کتاب : ترجمه تحرير الوسيلة (نشر آثار) نویسنده : خمینی، سید روح الله جلد : 2 صفحه : 223
گوسفند و غيره و همچنين براى آنكه ميوهها در آن خشك شود يا علف و هيزم در آن جمع شود كافى است. و اگر در زمين موات ديوارى را به قصد ساختن خانه بنا كند و قبل از آنكه بر آن سقفى بزند قصدش عوض شود و نيّت كند كه حصار حيوانات باشد، مالك آن مىشود همانند اينكه از اول چنين قصدى را نموده باشد. و همين طور مالك آن مىشود در عكس آن؛ به اين صورت كه ديوار آن را به قصد حصار بكشد سپس تصميم بگيرد كه روى آن را سقف بزند و خانه قرار دهد.
مسأله 2- در احياى موات جهت مزرعه- بعد از برطرف نمودن موانع- معتبر است كه زمين هموار شود در صورتى كه داراى پستى و بلندىهايى باشد كه مانع قابليت آن براى زراعت است و معتبر است كه ترتيب آبيارى زمين داده شود خواه به جدا نمودن جويى از نهر، يا كندن قنات براى آن يا حفر چاه؛ و به وسيله اينها احياى آن كامل مىشود و محيى مالك آن مىگردد. و در احياى آن شخم زدن معتبر نيست تا چه رسد به زراعت آن. و اگر زمين از آن زمينهايى باشد كه در زراعتش احتياجى به آبيارى نداشته باشد، به علت اينكه آب آسمان كفايتش مىكند، انجام دادن امور ديگر غير از ترتيب دادن آب، در احياى آن كفايت مىكند. و اگر به خودى خود براى زراعت آماده باشد، به اينكه مانعى از آنچه كه ذكر شد براى زراعت نداشته باشد و فقط به آبرسانى احتياج داشته باشد، مرز درست كردن با خاك دور آن، با رساندن آب به آن در احيايش كفايت مىكند. و اگر به آبرسانى هم از جهت اينكه آب آسمان كفايتش مىكند احتياجى نداشته باشد مانند بعضى از زمينهاى هموار و تپههايى كه در زراعتشان به علاج نيازى نيست و قابل زراعت به صورت كشت ديمى مىباشند، ظاهر آن است كه احيايى كه مفيد ملكيت آنها است اين است كه دور آن را مرز بكشد و آن را شخم زده و زراعت نمايد، بلكه بعيد نيست كه شخم زدن در تملك آن كافى باشد و اما كافى بودن مرز، بدون شخم زدن و زراعت، داراى اشكال است. البته مرز بستن- بدون اشكال- تحجير مىباشد كه مفيد اولويت است.
مسأله 3- آنچه كه در احياى زراعت معتبر است، در احياى باغ هم معتبر مىباشد به ضميمه كاشتن نخل يا درختهايى كه قابل نموّ مىباشند. و ديوار كشيدن دور آن، حتى در
نام کتاب : ترجمه تحرير الوسيلة (نشر آثار) نویسنده : خمینی، سید روح الله جلد : 2 صفحه : 223