بلادى كه عادت آن‌ها كشيدن ديوار بر آن است بنابر اقوى معتبر نمى‌باشد، بلكه ظاهر آن است كه آب دادن هم معتبر نباشد، پس مجرد كاشتن درخت‌هايى كه قابل نموّ مى‌باشند در احياى آن كفايت مى‌كند.

مسأله 4- احياى چاه در زمين موات به حفر نمودن آن تا اينكه به آب برسد، حاصل مى‌شود، پس با اين كار مالك آن مى‌گردد و قبل از آن تحجير است، نه احيا. و احياى قنات به اين است كه چاه‌ها را بكند تا آن‌كه آب آن بر زمين جارى شود. و احياى نهر به كندن و رساندن آن به آب مباح مانند شط و مثل آن مى‌باشد، به طورى كه فاصله بين آن‌ها كم باشد مانند مرز و سيل بند كوچك و با اين كار، احياى نهر كامل مى‌شود و حفر كننده آن مالكش مى‌گردد و جريان آب بالفعل در آن معتبر نمى‌باشد اگر چه جارى شدن آب، در تملك آب‌ها معتبر مى‌باشد.

مشتركات‌

و آن‌ها راه‌ها و خيابان‌ها و مسجدها و مدرسه‌ها و كاروان‌سراها و آب‌ها و معدن‌ها هستند.

مسأله 1- راه دو نوع است: نافذ و غير نافذ؛ پس اولى- كه به خيابان عمومى ناميده مى‌شود- حبس بر همه مردم است و مردم در آن مانند هم مساوى مى‌باشند و كسى حق احيا و اختصاص به آن را ندارد. و كسى حق تصرف در زمين آن با ساختن دكّه يا ديوار يا كندن چاه يا كاشتن درخت يا غير آن را ندارد. البته بعيد نيست كه كاشتن درخت‌ها و احداث نهر براى مصلحت عابرين، در صورتى كه راه جداً وسيع باشد- مانند خيابان‌هاى وسيع و جديد كه در اين زمان‌ها احداث مى‌شود- جايز باشد. چنان كه ظاهر آن است كه جايز است كه در آن، چاه فاضلابى كنده شود تا آب باران و غيره در آن جمع شود، زيرا اين از مصالح و مرافق آن مى‌باشد، ليكن در غير اوقات نياز، جهت حفاظت اهالى خيابان و عابرين، بايد مسدود شود. بلكه ظاهر آن است كه كندن سرداب در زير آن در صورتى كه پايه و سقف را محكم كند به طورى كه با آن از خرابى و ريزش در امان باشد، جايز است. و اما تصرف در فضاى آن به خارج نمودن نورگير يا بالكن يا ساختن سايبان يا باز كردن‌