نيست. و وصيت مست و مكره و محجور عليه در صورتى كه به مالى كه در آن محجور است تعلق داشته باشد، صحيح نيست.

مسأله 13- در موصى- علاوه بر آنچه كه ذكر شد- معتبر است كه عمداً قاتل خودش نباشد پس كسى كه بر خود زخمى بزند يا سمّى بنوشد يا خودش را از جاى بلندى بيندازد و مانند اين‌ها از چيزهايى كه موجب قطع يا گمان است كه او را به هلاكت مى‌رساند، وصيت او كه به اموالش تعلق دارد، صحيح نيست. و اگر آنچه را كه ذكر شد، به طور اشتباهى انجام دهد يا گمان سلامت داشته باشد، ولى اتفاقاً با آن كار بميرد، وصيتش نافذ مى‌باشد. و اگر وصيت كند، سپس چيزى را در خودش احداث كند كه به هلاكتش منتهى شود، وصيتش باطل نمى‌شود اگر چه در وقت وصيت، بنا داشته است كه بعداً چنين كارى را انجام دهد.

مسأله 14- وصيت به واسطه عارض شدن بيهوشى و ديوانگى براى موصى، باطل نمى‌شود اگر چه تا وقت مردن باقى بمانند.

مسأله 15- شرط است كه موصى له در وقت وصيت، موجود باشد؛ پس براى معدوم مانند ميت يا حملى كه زن در آينده پيدا مى‌كند و براى كسى از اولاد فلانى كه بعداً موجود مى‌شود، وصيت صحيح نيست. و وصيت براى حمل به شرط اينكه در وقت وصيت، موجود باشد، اگر چه روح در آن دميده نشده باشد و به شرط اينكه به طور زنده متولد شود صحيح است. پس اگر به طور مرده به دنيا بيايد باطل است و مال به عنوان ارثيه به وارث موصى، برمى‌گردد.

مسأله 16- وصيت براى ذمّى و همچنين براى مرتد ملّى صحيح است در صورتى كه مال از چيزهايى نباشد كه كافر آن را مالك نمى‌شود، مانند قرآن. و در صحيح نبودن وصيّت براى حربى و مرتد فطرى، تأمل است.

مسأله 17- در وصيت تمليكى در موصى به شرط است كه مال باشد يا حقى باشد كه قابل انتقال است مانند حق تحجير و حق اختصاص. و در مال فرقى نيست بين اينكه عين باشد يا دين در ذمه ديگرى باشد يا منفعت باشد. و در عين، فرقى نيست بين اينكه فعلًا