و نيز خداى تعالى‌ حضرت ابراهيم «خليل الرحمن» را- كه از اعاظم كُمَّل دارِ وجود است- توصيف به حلم فرموده است؛ در سوره هود، آيه 75 فرمايد:

«إِنَّ إِبْراهِيمَ لَحَلِيمٌ أَوَّاهٌ مُنِيبٌ» [1] و حضرت اسماعيل ذبيح اللَّه را نيز به حلم توصيف فرموده؛ در سوره صافّات، آيه 101 فرمايد: «فَبَشَّرْناهُ بِغُلامٍ حَلِيمٍ»، در مقام بشارت به حضرت ابراهيم مى‌فرمايد: «بشارت داديم او را به پسر بردبار». و از ميانه تمام اوصاف كمال، اين صفت را انتخاب فرموده، و اين از غايت عنايت ابراهيم خليل به اين صفت كمال بوده است، و يا عنايت حق تعالى‌، يا هر دو. و در هر صورت، برجستگى اين ملكه شريفه را ثابت مى‌كند.

و در روايات شريفه از اين خُلق شريف مدح شايان شده. در كافى شريف، سند به حضرت باقر العلوم- سلام اللَّه عليه- مى‌رساند كه گفت: «همانا خدا دوست مى‌دارد با حياء حليم را».

« إنَّ اللّهَ- عَزَّ وَ جَلَّ- يُحِبُّ الحَيِيَّ الحَلِيمَ». [2]

و در روايت ديگر مى‌فرمايد: «رسول خدا گفت: همانا خدا دوست مى‌دارد با حياء حليم عفيفِ بسيار با عفَّت را»

« إنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْحَيِىَّ الْحَلِيمَ الْعَفِيفَ الْمُتَعَفِّفَ». [3]، و پيش اهل محبت و معرفت، اين مدح، بالاترين مدحها است؛ زيرا كه نزد آنان محبّت الهى با هيچ چيز مقايسه نشود و هيچ چيز موازنه با آن نكند. و از شيخ بهائى- رحمه اللَّه- منقول است كه گفته: «خداوند كسى را كه دوست دارد، از لقاء خود محروم نكند و او را به وصال خود برساند و اين خاصيت بس است براى خُلق شريف؛ براى كسانى [كه‌] اهل‌

[1] ابراهيم، بُردبار و رئوف و فرمانبردار است. (هود/ 75).

[2] متن حديث، اين است:

«إنَّ اللّهَ- عَزَّ وَ جَلَّ- يُحِبُّ الحَيِيَّ الحَلِيمَ».

(اصول كافي، ج 2، ص 91، باب الحلم، ح 4).

[3] متن حديث نبوي، چنين است:

«إنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْحَيِىَّ الْحَلِيمَ الْعَفِيفَ الْمُتَعَفِّفَ».

(همان مصدر، ص 92، باب الحلم، ح 8).