است؟ میبینیم همه اعم از شیعه و سنی گفتهاند که این آیه درباره علی بن ابیطالب است.

سخن عرفا

آیات دیگری نیز هست که تدبّر عمیق مطلب را روشن میکند. این است که عرفا از قدیم سخنی گفتهاند و البته این سخن در خود شیعه هست و عرفا آن را خوب بیان کردهاند. میگویند مسأله امامت و ولایت باطن شریعت است؛ یعنی کسی به این مطلب میرسد که اندکی از قشر عبور کرده باشد و به مغز و لُبّ پی برده باشد؛ و اساساً مسأله امامت و ولایت در اسلام یک مسأله لُبّی بوده یعنی افراد عمیق آن را درک میکرده و میفهمیدهاند، دیگران دعوت شدهاند که به این عمق برسند، حال برخی میرسند و برخی نمیرسند.

اکنون میرویم سراغ بعضی آیات دیگر. ما میخواهیم با استدلالهایی که شیعیان میکنند آشنا شویم و منطق آنها را درک کنیم.

امامت در شیعه مفهومی است نظیر نبوت

آیهای است در قرآن که این هم جزء همین سلسله آیات است و آیه عجیبی است. البته این آیه راجع به شخص امیرالمؤمنین نیست، راجع به خود مسأله امامت است به همان معنایی که عرض کردم و اکنون اشارتاً تکرار میکنم.

گفتیم که این بسیار اشتباه بوده از قدیم در میان متکلمین اسلامی که مسأله را به این صورت طرح کردهاند: شرایط امامت چیست؟ مسأله را طوری فرض کردند که امامت را، هم ما قبول داریم و هم اهل تسنن ولی در شرایطش با همدیگر اختلاف داریم؛ ما میگوییم شرط امام این است که معصوم و منصوص باشد، آنها میگویند نه؛ در صورتی که آن امامتی که شیعه به آن اعتقاد دارد، اصلًا سنی معتقد به آن نیست. آنچه اهل تسنن به نام امامت معتقدند، یک شأن دنیایی امامت است که یکی از شؤون آن است؛ مثل اینکه در باب نبوت، یکی از شؤون پیغمبر این بود که حاکم مسلمین بود، اما نبوت که مساوی با حکومت نیست. نبوت خودش یک حقیقتی است که هزاران مطلب در آن هست. از شؤون پیغمبر این است که با بودن او مسلمین حاکم دیگری ندارند و وی حاکم مسلمین هم هست. اهل تسنن میگویند امامت یعنی حکومت، و امام یعنی همان حاکم میان مسلمین، فردی از افراد مسلمین که باید او را برای حکومت انتخاب کنند. آنها بیش از حکومت بالا نرفتند. ولی امامت در شیعه مسألهای است تالی تِلْوِ نبوت و بلکه از بعضی از درجاتِ نبوت بالاتر است یعنی انبیای اولوالعزم آنهایی هستند که امام هم میباشند. خیلی از انبیا اصلًا امام نبودهاند.

انبیای اولوالعزم در آخر کار به امامت رسیدهاند.