حال آنکه اصلا مقصود روح انسان نیست.» اولا چه کسی گفته که این آیه مخصوص روح انسان است؟ در باب این آیه اقوال و عقاید زیادی از قدیم گفتهاند. یک قول که جزء اقوال ضعیف است این است که راجع به خصوص روح انسان است. در میان آن اقوال، قول قویتر قولی است که تفسیر المیزان هم همان را انتخاب کرده است. در قرآن و در کلام پیامبر سخن از روح زیاد آمده است؛ گاهی با کلمه «روح القُدُس» یا «روحالامین»: نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِینُ. عَلی قَلْبِک [1]؛ گاهی درباره عیسای مسیح گفته است: وَ کلِمَتُهُ أَلْقاها إِلی مَرْیمَ وَ رُوحٌ مِنْهُ [2]؛ گاهی از موجودی به نام روح نام برده است، میگوید: یوْمَ یقُومُ الرُّوحُ وَ الْمَلائِکةُ صَفًّا [3]، یا: تَعْرُجُ الْمَلائِکةُ وَ الرُّوحُ [4] روزی که روح و ملائکه عروج میکنند به سوی پروردگار (در این دو آیه روح را در مقابل ملائکه قرار داده)؛ و یک جا هم درباره انسان گفته: وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی [5] من از روح خودم در او دمیدهام.

پس آنچه که قرآن به نام «روح» مینامد، چیزی از آن در انسان هست.«یسْئَلُونَک عَنِ الرُّوحِ» سؤال درباره انسان هم هست ولی نه اینکه سؤال فقط درباره انسان است؛ سؤال درباره آن حقیقتی است که قرآن از آن به عنوان «روح» نام برده است [6] و معتقد است در انسان چیزی از آن روح هست. شما هم همین حرف را میزنید؛ [روح] همان است که وحی هموست، یعنی وحی هم یک جانب امراللّهی و من عنداللّهی دارد. آن موجودی که حامل وحی است نیز به نام «روح» نامیده شده است که خصوصیات آن را انشاءاللَّه بعد برایتان عرض میکنیم.

به هرحال نمیشود گفت: «گفتهاند در آیه وَ یسْئَلُونَک عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی مقصود روح انسان است و حال آنکه ما در هر جای قرآن نگاه میکنیم، میبینیم روح به معانی متعدد استعمال شده است.» نه، روح به معانی متعدد استعمال نشده است؛ روح در همه جا به حقیقتی گفته شده که در باب وحی صادق است، در باب عیسای روحاللَّه صادق است، در باب آن مَلَکی که به نام روح است صادق است و در باب انسان هم صادق است؛ در باب انسان هم قرآن میگوید