که دلتان میخواهد دعوت به همکاری کنید، با همکارانتان سورهای مانند قرآن بیاورید. باز اینجا هم میفرماید:«إِنْ کنْتُمْ صادِقِینَ» اگر راست میگویید در ادعای خودتان؛ یعنی شما دروغ میگویید و در ادعای خودتان صادق نیستید.

در سوره بقره این طور میفرماید:«وَ إِنْ کنْتُمْ فِی رَیبٍ مِمَّا نَزَّلْنا عَلی عَبْدِنا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ» [1] اگر شما در شک هستید، واقعا تردید دارید درباره آنچه که ما بر بنده خودمان فرود آوردهایم (اشاره است به اینکه این چیزی که ما بر بندهای فرود آوردهایم، از آن طریق است که او بنده ماست یعنی از طریق عبودیت به اینجا رسیده است) خودتان را آزمایشی بکنید «فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ» سورهای مانند آن بیاورید. کلمه «مِنْ مِثْلِهِ» را دو جور تعبیر کردهاند: یکی اینکه گفتهاند «مِنْ مِثْلِهِ» یعنی مانند قرآن؛ و بعضی گفتهاند که این اشاره به این جهت است که از کسی بیاورید که او هم مثل این پیغمبر باشد یعنی از یک فرد امّی، فردی مانند او که هیچ سابقه درس و تحصیل و فرهنگ و مدرسه ندارد. اینجا هم همان جملهها با تعبیرات دیگری [آمده است؛] آنجا داشت:«وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ»، اینجا میفرماید:«وَ ادْعُوا شُهَداءَکمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ» گواهان و شاهدان خودتان را، هر کسی که میخواهید، بیاورید. شاهد را شاهد میگویند به اعتبار اینکه او را دعوت میکنند که حقیقت مطلب را او بیاید بیان کند، از باب اینکه افراد دیگری را که قهرمان شناخته میشوند بیاورند تا عمل آنها گواهی بدهد. باز هم اینجا قید میکند:«إِنْ کنْتُمْ صادِقِینَ» اگر راست میگویید؛ یعنی ما که میدانیم شما دروغ میگویید در این ادعای خودتان؛ یعنی ادعاتان هم ادعای حقیقی و از روی حقیقت نیست.

تا اینجا ما دو مطلب را در ماهیت ادعای قرآن روشن کردیم: یکی اینکه قرآن برای خودش ادعای معجز بودن کرده است و دیگر اینکه این ادعای معجز بودن به این نیست که تمام قرآن معجزه است، بعض قرآن هم معجزه است، و لهذا در یک جا فرموده ده سوره بیاورید، یک جا همان را هم تخفیف داده و فرموده یک سوره بیاورید کافی است. پس قرآن یک سوره را هم معجزه میداند.

اعجاز قرآن در چه قسمتی است؟ آیا اعجاز قرآن در یک قسمت بالخصوص است یا در قسمتهای متعدد است؟ از خود قرآن چه استنباط میشود؟ قرآن تصریح نمیکند که وجه اعجاز، فلان وجه بالخصوص است چون واقعا نمیخواهد وجوه اعجاز را محدود به یک حد خاصی کند و بلکه در آیات متعدد، در هر قسمتی به یک جنبه بالخصوص به عنوان یک اعجاز اشاره میکند، که اینها را عرض میکنم، بعد درباره هر یک به طور کلی صحبت میکنیم.

. بقره/ 23.