تاریخ» مینامیم. البته این اصطلاح را ما به کار میبریم، دیگران میان تاریخ علمی و فلسفه تاریخ فرق نگذاشتهاند در صورتی که باید فرق گذاشته شود.

از این سه علم، درباره اوّلی همان مقداری که بحث کردیم کافی است ولی درباره تاریخ علمی و درباره آنچه که فلسفه تاریخ نامیدیم باید از نظر آیات قرآن بحث کنیم، ببینیم که آیا در آیات قرآن راجع به بودن جامعهها بهطور کلی بحثهایی هست یا نیست، و راجع به شدن جامعهها بحثی هست یا نیست. آن بحث اختلافی که گفتیم، به بحث شدنِ جامعهها مربوط میشود.