قاهر است . و بعبارت ديگر در قوس نزول وحدت در كثرت است و در قوس صعود
كثرت در وحدت است و يك نور متجلى در آسمانها و زمين است . بقول حكيم متاله
مولا على نورى به نقل هدايت در رياض العارفين .
وحدت چو بود قاهر و كثرت مقهور *** در هر چه نظر كنى بود حق منظور
در مظهر كثرت است وحدت قاهر *** در مجمع وحدت است كثرت مقهور
و نيز به قول ديگرش در تعليقاتش بر شرح اصول كافى صدرالمتالهين ( نسخه اى خطى
در تصرف راقم ) :
من گويم و هر كه هست در فن ماهر *** مقهور بود كثرت و وحدت قاهر
در مجمع وحدتست كثرت مضمر *** در مظهر كثرت است وحدت ظاهر
و اين كثرت نه كثرتى در ذات پديد نمياورد بلكه وحدت او را تاكيد ميكند .
بنابراين و ما يعزب عن ربك من مثقال ذرة فى الارض و لافى السماء ( سوره يونس
آيه 62 )
و ما تسقط من ورقة الايعلمها
( سوره الانعام آيه 60 )
يا بنى انها ان تك مثقال حبة من خر دل فتكن فى صخرة او فى السموات او فى
الارض يات بها الله ان الله لطيف خبير
( سوره لقمان آيه 17 )
و از علم ثانى حقائق و معارف وجوديه نوريه از قلم در لوح تا قيامت جارى است
و لوح و قلم دو مرتبه از مراتب عرصه نورى وجودند و در فصوص آتيه بيان ميشود .
و اگر در اينجا قلم و لوح را عقل و نفس بگيريم مراد از قيامت , قيامت صغرى
است چنانكه رسول الله