كاغذ هم سفيد و هم سياه باشد در عين حال مى تواند، نه سياه باشد و نه سفيد.

ولى هرگاه هر دو قضيه كه يكى موجبه و ديگرى سالبه است به گونه اى باشند كه نتوان هر دو را صادق، و نتوان هر دو را كاذب فرض نمود اين دو قضيه را متناقض مى نامند.

مثل اين كه بگوييم زيد در زمان خاص و مكان معينى ايستاده است زيد در همان زمان و مكان نايستاده است.

به عبارت ديگر: هرگاه صدق يكى از دو قضيه مستلزم كذب ديگرى، و بالعكس آن دو قضيه را «متناقضين» مى نامند در منطق، قضايا به بسيطه و مركبه تقسيم شده است و نقيض هر قضه اى به گونه اى گسترده تشريح شده است.

امتناع اجتماع دو نقيض پايه هرگونه تصديق است

در منطق ارسطو، اصل «امتناع نقيضين» پايه هر نوع استدلال و تصديق به شمار مى رود و بدون پذيرفتن اين اصل به هيچ اصل و قضيه اى نمى توان استدلال نمود و يا يقين پيدا كرد.

فرض كنيد با دلايل استوار، ثابت شد كه مساحت دايره مساوى است با ضرب مجذور شعاع در عدد پى (13/4) آيا با تصديق اين اصل مى توان گفت: نقيض آن، كه همان مساوى نبودن است، نيز صحيح است؟ به طور مسلم نه. زيرا اگر با تصديق اين قضيه، نقيض آن را نيز صحيح بدانيم در اين صورت بايد تصديق خود را پس بگيريم، زيرا محيط دايره چگونه مى تواند هم با عدد مزبور مساوى باشد و هم