1ـ تضاد مربوط به حالات و صفات مختلف كيفى و كمى اجسام است، كه به خاطر اختلاف و خصيصه «طردى» كه اين صفات و حالات با هم دارند، هرگز جمع نمى شوند، در حالى كه، مسئله نقيضين مربوط به بود و نبود يك شئ، است نه حالات يك موجود.

2ـ تضاد، دو حالت وجودى شئ است، كه اجتماع آن دو ممنوع است، نه «ارتفاع» آن ها يعنى با هم جمع نمى شوند، ولى ممكن است هيچ كدام از آن ها نباشد; مثلا يك جسم نمى تواند در آن واحد هم به شكل مربع و هم به شكل مثلث باشد، ولى در عين حال مى تواند به شكل هيچ كدام از آن ها نبوده بلكه به شكل استوانه اى باشد، از اين جهت در منطق ارسطو مى خوانيم كه اجتماع ضدين ممكن نيست ولى ارتفاع آن ها مانعى ندارد.

در حالى كه جريان در «نقيضين» برخلاف اين است، نقيضين نه قابل جمعند، و نه قابل رفع، يعنى نه مى توان، اجتماع آن دو را صحيح دانست و نه ارتفاع و نبودن هر دو را، زيرا اگر يك شئ نمى تواند هم موجود باشد و هم معدوم، هم چنين نمى تواند نه موجود باشد و نه معدوم.

به عبارت ديگر، هرگاه دو قضيه كه يكى موجبه و ديگرى سالبه است به گونه اى باشند كه نتوان هر دو را صادق و راست فرض كرد، هر چند مى توان هر دو را كاذب و دروغ فرض نمود، به چنين دو قضيه ضدين مى گويند: مانند اين كه بگوييم اين گوشه از كاغذ سفيد است و همان گوشه از كاغذ سياه است، زيرا هرگز ممكن نيست گوشه معينى از