بيرون كشيد.[1] اينك يك نمونه از مذاكره ديالك تيكى او را با فردى به نام «سفالوس» مطرح مى كنيم، تا روش سقراط در بحث و مذاكره روشن گردد.

سقراط از او خواست تا تقوا و عدالت و عقل و زيبايى و دليرى را تعريف كند. و هر كدام را به گونه اى تعريف كرد، آن گاه سقراط با طرح سؤالاتى او را وادار نمود كه تعريف هاى خود را اصلاح كند. سرانجام طرف به حقيقتى كه مورد پذيرش استاد بود رسيد. توضيح اين كه:

«سفالوس» نظر داد كه «عدالت» گفتن حقيقت و پرداختن ديون است. سقراط با طرح سؤالى او را وادار كرد كه از تعريف خود بازگردد و به او گفت: اگر شما از دولت خود سلاحى به قرض گرفته باشيد و او بعداً در حالى كه عقل خود را از دست داده باشد، سلاح خود را از شما بخواهد، بازگرداندن سلاح را به وى عمل صواب و عادلانه مى دانيد؟ عدالت در چنين موردى مستلزم آن است كه شما نبايستى، دين خود را ادا كنيد. در اين صورت عدالت گاهى با نپرداختن ديون سازگار است.

الف ـ ديالك تيك افلاطون

ديالك تيك افلاطون در نظر نخست، همان ديالك تيك سقراط يعنى فن مذاكره و مباحثه براى به دست آوردن يك تعريف جامع با استفاده از موارد عمل است.

ولى به عقيده برخى، افلاطون از دو نوع ديالك تيك استفاده مى كرد: يكى روش مباحثه كه از سقراط به وى رسيده بود، ديگرى