از اين جهت وى كوشيده است تا براى آن يك اصل فلسفى پيدا كند.

بايد توجه كرد كه اين اصل مى تواند در مجموعه به هم پيوسته اى كه اجزاى آن به نحوى بين خود در ارتباطند، صادق و حاكم باشد، ولى در علت و معلول حقيقى هرگز صادق نيست، زيرا هيچ گاه، معلول نمى تواند در علت اثر بگذارد، بلكه پيوسته، علت اثر گذار بوده و معلول اثرپذير خواهد بود.

كسانى كه اين اصل را آن قدر كش مى دهند كه حتى علت و معلول واقعى را نيز مى خواهند در پوشش اين اصل در آورند از معناى واقعى علت (هستى بخش) و معلول(هستى پذير) غفلت كرده و چشم به مجموعه هايى دوخته اند كه ميان اجزاى آن، ارتباط ميكانيكى يا ارگانيگى برقرار است.

به عبارت ديگر، در واحد صنعتى يا واحد طبيعى اين مسئله كاملا صحيح است چه بسا شيئى از چيزى اثر پذيرد، آن گاه در خود آن شىء نيز اثر بگذارد، ولى در علت واقعى و معلول حقيقى كه در دو درجه از وجود قرار دارند در عين ارتباط، هرگز علت از معلول اثر نپذيرفته و معلول نيز در علت اثر نخواهد گذارد.

آيا علت به معلول و معلول به علت تبديل مى شود؟

برخى از نويسندگان ماركسيست در توجيه اين اصل، دچار لغزش شده اند، يكى از آن ها مى نويسد:

«در اين پيوستگى كلى، هر پديده اى، در حالى كه معلول علت