تلقيح گياهان را با حركت حشرات كشف كرد.

چيزى كه تاكنون علم آن را كشف نكرده وسعت اين ارتباط است، هر چند از نظر فلسفه اسلامى اين ارتباط در مجموع جهان به طور قطعى ثابت شده است، ولى علوم تجربى كه مسائل را از طريق تجربه تعقيب مى كند هرگز موفق به كشف مقدار وسعت اين همبستگى نگرديده است.

همبستگى پديده ها نه تنها مورد تأييد حكيمان و فلاسفه اسلام است بلكه عارفان روشن ضمير اسلامى در سده هاى گذشته، با ديده دل آن را حس كرده و احساس خود را در قالب شعر ريخته اند در اين مورد عارف بزرگ، شيخ محمود شبسترى (متوفى 818هـ . ق) چنين مى گويد:

جهان چون زلف و خال و خط و ابروست *** كه هر چيزى به جاى خويش نيكوست

اگر يك ذره را برگيرى از جاى *** خلل يابد همه عالم سراپاى

همه سرگشته و يك جزو از ايشان *** برون ننهاده پا از حد امكان

تو گويى دايماً در سير و حبس اند *** كه پيوسته ميان خلع و لبس اند

همه در جنبش و دائم در آرام *** نه آغاز يكى پيدا، نه انجام[1]